Zo beïnvloedt cannabislegalisatie de volksgezondheid

Tegenstanders van medicinale en recreatieve wiet denken dat legalisatie leidt tot criminaliteit. En dat het een negatieve impact heeft op de volksgezondheid. Ze beweren bovendien dat het aantal cannabisverslaafden door legale wiet toeneemt evenals het gebruik van harddrugs. Nieuw onderzoek laat zien dat deze aannames overdreven zijn.

Om meteen maar met de deur in huis te vallen. Ja, het gebruik van cannabis onder volwassenen neemt toe in landen die wiet legaliseren. Logisch, want dankzij die wetten ontdekken steeds meer mensen de heilzame werking ervan. Toch leidt dit volgens het onderzoek niet noodzakelijkerwijs tot meer risicovol gedrag.

Ook kunnen deze wetten een eventueel risico op verslaving beperken. Met name schade door het gebruik van opiaten pijnstillers. Het effect van wiet op alcohol- en tabaksgebruik is overigens niet helemaal duidelijk geworden in dit onderzoek.

Aantoonbaar goed voor welzijn

Om de relatie tussen wietwetgeving en de gevolgen daarvan op de volksgezondheid te begrijpen, analyseerden onderzoekers in Californië reeds eerder uitgevoerde onderzoeken. Dit waren studies die tussen januari 2005 en februari 2019 plaatsvonden. Deze onderzoeken richtten zich op cannabisbeleid en de consumptie van wiet, alcohol-, opiaten en tabak. Ze vonden tweeënveertig artikelen die voldeden aan door hun gestelde criteria.

“Onderzoek naar recreatieve cannabiswetten is net in opkomst, maar bevindingen tot nu toe suggereren weinig impact op de prevalentie [aantal consumenten per duizend inwoners, red.] van cannabisgebruik bij adolescenten, een mogelijke toename bij studenten en onbekende effecten op het gebruik van andere genotsmiddelen”, zo concludeert de studie.

De auteurs van de studie schrijven ook dat “inzicht krijgen op de invloed van een cannabisbeleid op het gebruik van wiet, de sleutel is tot het maken van claims over de invloed op het gebruik van andere middelen.” Hiermee doelen ze op de zogenaamde ‘stepping stone-therorie’; de inmiddels veelvuldig ontkrachtte theorie dat wietgebruik leidt tot het gebruik van zwaardere drugs.

“Als liberalisering geen invloed heeft op cannabisgebruik of andere drugs, maar een deel van het reeds bestaande gebruik verschuift wel van de illegale naar legale markt, dan is een dergelijk beleid voor overheden aantoonbaar goed voor het welzijn van burgers. Denk hierbij aan verhoogde belastinginkomsten, minder uitgaven aan wetshandhaving en vanuit een consumentenperspectief; een veiliger en consistenter product.”

Enkele bevindingen

De onderzoekers bekeken 42 reeds uitgevoerde studies. De claim dat legale wiet per definitie slecht is voor de volksgezondheid haalden ze onderuit. [Foto: shutterstock/Mitch M]

Hieronder lichten we enkele bevindingen uit de studie toe, die deze maand verscheen in The American Journal of Drug and Alcohol Abuse.

• De meeste studies die onderzochten hoe het gebruik van wiet door adolescenten verandert in Amerikaanse staten die medicinale wiet legaliseerden, ontdekten dat het weinig tot geen effect had op wietgebruik onder tieners.
• Onderzoekers ontdekten een verband tussen medicinale cannabiswetgeving en een toename van het gebruik door volwassenen. Bovendien blijkt dat toename in gebruik door volwassenen meer voorkomt in staten met een heel los wietbeleid. Denk aan het toestaan van detailhandelsapotheken of het opnemen van niet-specifieke pijn als een kwalificerende voorwaarde. 
• Slechts vijf studies keken naar de invloed die legaliseren van recreatieve cannabis heeft op het gebruik. Dat komt omdat veel van deze wetten pas onlangs zijn ingevoerd. In de review kwam wisselende uitkomsten naar voren. In sommige staten nam de consumptie onder jongeren toe (Washington en Oregon), maar in andere staten juist niet (Colorado). De invloed op volwassenen bleek soms niet duidelijk. De auteurs waarschuwen dat deze vroege studies verschillende beperkingen kennen.
• Over het geheel genomen is het moeilijk om conclusies te trekken over de relatie tussen cannabisbeleid en alcoholgebruik, omdat de tot nu toe uitgevoerde onderzoeken minimaal zijn en verschillende beperkingen bevatten. Onderzoekers moeten bijvoorbeeld nog uitzoeken hoe ze het huidige en veranderende alcoholbeleid consistent kunnen verkennen om dit dan weer te vergelijken met cannabiswetgeving.
• Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar wiet als potentiële behandeling voor chronische pijn in plaats van opioïde medicijnen, zeggen de auteurs van de review dat deze kwestie ‘verre van opgelost is door de huidige stand van klinisch en epidemiologisch onderzoek’.
• Het is nog steeds onduidelijk hoe cannabiswetgeving tabaksgebruik beïnvloedt. Uit één onderzoek bleek dat de goedkeuring van medicinale cannabis werd geassocieerd met een significante afname van het meeroken bij volwassenen; een logisch gevolg van de vastgestelde afname van de rookintensiteit bij dagelijkse rokers. Een ander artikel ontdekte dat tieners juist meer gingen roken, maar cannabisgebruik bij hen niet toenam na het implementeren van wietwetten.

“Ondanks de groeiende aandacht van de wetenschap en de gevolgen voor de volksgezondheid, is het bewijs niet overtuigend.” zo sluiten de auteurs de herziening af. Niet alleen is meer onderzoek nodig, maar ook een nadere beschouwing van de nuances van de wetten van elke staat, en de overweging hoe lang het duurt voordat de markt volledig is ingesteld op zo’n wet. Dit is enorm belangrijk om de effecten van zo’n beleid te begrijpen en in kaart te brengen.

Hoe zit het in Nederland?

Nederland heeft een medicinaal wietbeleid, maar loopt desondanks enorm achter op de rest van de wereld. [Foto: Bedrocan]

Nederland doet alsof het hard aan de weg timmert met zogenaamde vooruitstrevende ideeën. Maar puntje bij paaltje is het gedoogbeleid veertig jaar oud en hard toe aan een update. Als we kijken naar het wietexperiment dat van start gaat, gaan alle experts er vanuit dat het gedoemd is te mislukken. En ook het medicinale beleid heeft een hoop haken en ogen.

Wietconsumenten en mensen die medicinale cannabis gebruiken moeten in ons land nog steeds op hun hoede zijn. Dat is niet echt meer van deze tijd. Een tijd waarin steeds duidelijker wordt dat cannabis een geweldig medicijn is en het met de vermeende invloed op de volksgezondheid wel meevalt. Zonde. Kijkend naar het buitenland hoeft het niet zo te zijn. 

Als Nederland de touwtjes wat losser laat, zou de overheid criminaliteit die gepaard gaat met illegale wiet kunnen laten afnemen. Bovendien is zo’n besluit van groot belang voor de kwaliteit van de cannabis.

Ten slotte zou het thuiskweken van medicinale wiet een optie moeten zijn. Pas dan heb je als patiënt ultieme controle over het soort wiet dat je gebruikt en de kwaliteit ervan. In veel Amerikaanse staten en in Canada is dat geen probleem.

Hoe dan ook, er is meer onderzoek is nodig om de effecten van legale wiet op de volksgezondheid gedetailleerd in kaart te brengen. Maar de argumenten dat het per definitie slecht is, kunnen bij deze van tafel.

[Openingsfoto: Arthimedes, bewerkt door MWS]