Het verlichten van (chronische) pijn is één van belangrijkste redenen voor mensen om wiet te gebruiken. Cannabis wordt al tientallen jaren onderzocht op zijn pijnstillende werking, maar zijn psychoactieve eigenschappen hebben het medische gebruik ervan beperkt. Maar ja, opioïden zijn nog onnoemlijk veel schadelijker, vandaar dat Amerikaanse wetenschappers op zoek gingen naar een stof die de werking van cannabis weerspiegelt maar niet de bijwerkingen (high of stoned worden) heeft.
‘Vraag naar veiligere pijnmedicatie was nooit zo dringend’
Miljoenen mensen lijden aan chronische pijn en jarenlang zijn opioïden de belangrijkste behandeling geweest. Hoe effectief ze ook zijn, opioïden brengen ernstige risico’s met zich mee – ze zijn extreem verslavend en kunnen dodelijk zijn bij misbruik.
‘De vraag naar veiligere pijnmedicatie is nog nooit zo dringend geweest’, stelt de website Earth.com dan ook in een artikel over de Amerikaanse studie. In die zoektocht naar alternatieven die pijn kunnen verlichten zonder het risico op verslaving, hebben onderzoekers een mogelijke oplossing ontdekt.
Experts van de Washington University School of Medicine in St. Louis en Stanford University hebben een nieuwe verbinding gemaakt die een natuurlijke molecule uit cannabis nabootst!

Cannabis nabootsen zonder psychoactief effect
‘Deze prestatie maakt gebruik van de pijnstillende eigenschappen van cannabis zonder geestverruimende bijwerkingen’, zegt Earth.com over de studie. De nieuwe verbinding is getest bij muizen, met positieve resultaten.
Het onderzoek benadrukt het potentieel van deze nieuwe verbinding als een niet-verslavende pijnstiller. In tegenstelling tot opioïden – die inwerken op het beloningssysteem van de hersenen en leiden tot verslaving – is deze verbinding ontworpen om zich te richten op pijnverlagende receptoren in het lichaam en tegelijkertijd te voorkomen dat het de hersenen binnendringt.
Hoe werkt de nieuwe pijnstillende verbinding?
Dr. Susruta Majumdar is hoogleraar anesthesiologie aan WashU Medicine en de hoofdauteur van het onderzoek. “Er is hier dringend behoefte aan de ontwikkeling van niet-verslavende behandelingen voor chronische pijn, en dat is de afgelopen 15 jaar een belangrijk aandachtspunt geweest in mijn laboratorium.”
Majumdar: “De op maat gemaakte verbinding die we hebben gemaakt, hecht zich aan pijnverlagende receptoren in het lichaam, maar door het ontwerp kan het de hersenen niet bereiken. Dit betekent dat de verbinding psychoactieve bijwerkingen zoals stemmingswisselingen vermijdt en niet verslavend is omdat het niet inwerkt op het beloningscentrum van de hersenen.”

De opioïdencrisis
Ondanks waarschuwingen over de gevaren van opioïdengebruik, blijft het aantal sterfgevallen door overdoses alarmerend hoog. Alleen al in 2022 werden opioïden in verband gebracht met ongeveer 82.000 sterfgevallen in de Verenigde Staten!
Die crisis duurt voort – ook buiten Amerika – en dwingt onderzoekers om veiligere alternatieven te vinden. Dr. Robert W. Gereau is professor anesthesiologie en directeur van het WashU Medicine Pain Center. Hij merkt op dat mensen al duizenden jaren wiet gebruiken als pijnstiller.
“Klinische onderzoeken hebben ook geëvalueerd of cannabis pijnverlichting biedt op de lange termijn. Maar onvermijdelijk waren de psychoactieve bijwerkingen van cannabis problematisch, waardoor cannabis niet werd beschouwd als een levensvatbare behandelingsoptie voor pijn. Wij zijn er echter in geslaagd om dat probleem te overwinnen”, zei Dr. Gereau.
Pijnverlichting zonder bijwerkingen
Cannabinoïde moleculen in cannabis werken samen met CB1 receptoren op hersencellen en pijngevoelige zenuwcellen. Deze interacties dragen bij aan de pijnverlichtende effecten van wiet, maar veroorzaken ook ‘bewustzijnsveranderende bijwerkingen’.
In samenwerking met onderzoekers van Stanford University pasten de experts een cannabinoïde molecuul aan door een positieve lading toe te voegen. Hierdoor kan de verbinding de bloed-hersenbarrière niet passeren, terwijl het zich wel kan binden aan CB1-receptoren in het lichaam.
Door de werking te beperken tot pijngevoelige zenuwcellen buiten de hersenen, bereikten ze pijnverlichting zonder de ongewenste bijwerkingen.
De onderzoekers testten de verbinding in muismodellen van zenuwpijn en migraine. Ze maten de aanraakgevoeligheid als indicator van pijn en ontdekten dat de aangepaste verbinding overgevoeligheid bij de muizen elimineerde.
Oftewel; de resultaten suggereren dat de verbinding een krachtige pijnstiller zou kunnen zijn zonder de risico’s van opioïden!

Tolerantie en effectiviteit op lange termijn
Een groot probleem met opioïde behandelingen is dat patiënten na verloop van tijd tolerantie ontwikkelen en hogere doses nodig hebben voor hetzelfde effect. Deze nieuwe verbinding zorgde echter voor langdurige pijnverlichting zónder tekenen van tolerantie, zelfs bij tweemaal daagse behandelingen gedurende negen dagen.
De onderzoekers ontdekten waarom tolerantie werd vermeden. Door gebruik te maken van geavanceerde computermodellen identificeerden ze een eerder verborgen zakje op de CB1 receptor.
Dit zakje, bevestigd door structurele modellen, zorgt ervoor dat de verbinding zich op een zodanige manier bindt dat de cellulaire activiteit die gepaard gaat met tolerantie wordt verminderd.
In tegenstelling tot conventionele bindingsplaatsen voor cannabinoïden, die na verloop van tijd minder effectief worden, opent de verborgen zak zich kort, waardoor de verbinding kan werken zonder zijn effect te verliezen.
De toekomst van pijnbestrijding
Het ontwerpen van moleculen die pijn verlichten zonder ongewenste bijwerkingen, is een complexe uitdaging. Onderzoekers willen deze verbinding nu ontwikkelen tot een oraal medicijn voor verdere testen en uiteindelijk klinische proeven.
Als dit succesvol is, zou dit een belangrijke verschuiving kunnen betekenen in de manier waarop chronische pijn wordt behandeld – door een veiliger, niet-verslavend alternatief voor opioïden te bieden.
‘Miljoenen mensen worstelen dagelijks met chronische pijn. Met voortdurend onderzoek zou er een nieuwe oplossing in het verschiet kunnen liggen – een oplossing die verlichting biedt zonder de verwoestende gevolgen van verslaving’, concludeert Earth.com.
Wij zouden daaraan willen toevoegen: indien je geen serieuze problemen hebt met de psychoactieve werking van cannabis hoef je helemaal niet te wachten om je pillen in te ruilen!
Het volledige onderzoek is onder de titel ‘A cryptic pocket in CB1 drives peripheral and functional selectivity‘ gepubliceerd in het tijdschrift Nature.