Wetenschap niet eensgezind over wiet als slaapmiddel

Vraag cannabisconsumenten naar de voordelen van wiet en je hoort ongetwijfeld dat ze er lekker op slapen. Hoewel studies de slaapbevorderende eigenschappen van wiet bevestigen, werkt het niet altijd. Lees hier over enkele uitzonderingen bij wiet als slaapmiddel.

Heeft gewenning invloed op de slaapbevorderende eigenschappen van wiet? Spelen andere gezondheidsklachten misschien een rol? Hoewel velen wiet prijzen vanwege een positieve invloed op de nachtrust, valt niet iedereen in een diepe slaap. Ook de wetenschap is niet unaniem. Tijd om hier eens in te duiken.

LEES OOK:

• Patiënt dumpt slaap- en kalmeringsmiddelen dankzij wiet
• Onze beste artikelen over wiet als slaapmiddel
• CBD en slaap; een goede combi of juist niet deel 1

CBD bij slaap

Laten we beginnen met CBD voor een betere nachtrust. Mensen die wel eens een sterke wietsoort met veel THC consumeren, weten dat het high-effect de geest behoorlijk kan stimuleren.

Hoe zit dat bij CBD? Dit bestanddeel is niet geestverruimend zoals THC. CBD is zelfs in staat om de effecten van THC te temperen. Is CBD dan de sleutel tot een goede nachtrust? Je zou het verwachten, maar het antwoord is ‘nee’. Precies wat deze studie uit 2018 bevestigt.

Dat komt omdat CBD geen accuut slaapmiddel is. Het zijn juist andere effecten van CBD die tot een betere nachtrust leiden. Denk aan angstremmende en stressverlagende eigenschappen. Want iemand die ontspannen is, piekert minder, valt daardoor makkelijker in slaap en slaapt beter door.

De studie benadrukt bovendien dat de therapeutische voordelen van wiet bij slaap niet voortkomen uit een of enkele werkzame stoffen. Het gaat om de verhouding tussen allerlei bestanddelen die maakt dat een wietsoort nachtrust bevordert of juist niet. Dit is ook wetenschappelijk onderzocht.

Soorten met het predikaat ‘indica’ zijn er doorgaans beter in dan ‘sativa’s’. Ook soorten met veel CBN werken goed om beter te slapen. Verder is het een persoonlijke zoektocht om uit te vinden wat bij jou werkt.

Gewenning en slaap

Wetenschappers doen in toenemende mate onderzoek naar wiet bij slaap. Niet alle onderzoekers zijn louter positief. [shutterstock/riopatuca]

Wiet werkt mogelijk averechts op slaap als er sprake is van gewenning. ”We weten uit onderzoeken onder recreatieve gebruikers van wiet dat slaapstoornissen veel voorkomen wanneer men probeert te stoppen”. Dit zegt slaappsychiater en neuroloog Dr. Bhanuprakash Kolla, werkzaam bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde en de Afdeling Verslavingsgeneeskunde bij de Mayo Clinic in de Amerikaanse staat Minnesota.

“Tot tweederde van hen meldt slaapstoornissen wanneer ze stoppen met cannabisgebruik, en het is een veel voorkomende reden voor terugkeer naar cannabisgebruik”, aldus Kolla. “Daarom kan cannabis een patroon opzetten waar het op de korte termijn nuttig is voor slaap en vervolgens de slaap verstoort, waardoor het moeilijk is om het gebruik op middellange tot lange termijn te stoppen.”

Onderzoek suggereert dus dat gebruiksfrequentie een belangrijke factor is om te bepalen of wiet wel of niet werkt als slaapmiddel. Uit een klein onderzoek onder wietconsumenten en niet-gebruikers uit 2014 bleek bijvoorbeeld dat slechts 10 procent van de sporadische gebruikers last had van slapeloosheid. Van de dagelijkse gebruikers zei dat 39 procent last had van slapeloosheid. Nogmaals, dit was een heel klein onderzoek.

De kans is ook aanwezig dat dit een kip-eiverhaal is, zoals we wel vaker zien bij cannabis. Dus, gebruikte 39 procent van de deelnemers wiet omdat ze last hadden van slaapproblemen? Of ontstaan slaapproblemen door regelmatig wietgebruik? Er valt nog een hoop te onderzoeken.

De invloed van angst

Uit hetzelfde onderzoek bleek overigens dat verschillen tussen sporadische en regelmatige consumenten verdwenen toen wetenschappers óók keken naar angstniveau’s. Betekent dit dat wiet goed is voor slaap als je depressief of angstig bent, maar slecht als je dat niet bent? Ook hier geldt: meer onderzoek is nodig.

Dit is overigens niet de enige onduidelijkheid. Wat is de rol van de wietsoort en dosis? Zoals we eerder al concludeerden speelt de soort een grote rol. En hoe zit dat met geëxtraheerde producten en het roken van gedroogde wiettoppen? Dergelijke variabelen blijven vaak buiten beschouwing, terwijl ze wel belangrijk zijn. Onderzoekers hebben nog veel werk te doen.

Deze onduidelijkheden laten zien dat wiet bij slapeloosheid – net als bij andere kwalen – een persoonlijk verhaal is. Je moet meestel even zoeken naar de juiste wietsoort.

Daarnaast laten deze onduidelijkheden zien dat wiet bij slapeloosheid – net als bij wiet en andere kwalen – een persoonlijk verhaal is. Je moet meestel even zoeken naar de juiste wietsoort, toedieningsmethode, CBD:THC-ratio en dosis.

Bovendien is het niet gek dat gewenning optreedt bij een slaapbevorderend middel. De kans hierop verkleint door regelmatig een tolerantiepauze in te lassen. En zoek naar een dosis die hoog genoeg is om beter op te slapen, maar laag genoeg om gewenning en tolerantie zo lang mogelijk te vermijden.

LEES OOK:

• Medicinale wiet doseren • zo bouw je het rustig op
• Wat is THC-tolerantie en hoe voorkom je het?
• 4 wietsoorten voor als je een nacht goed moet slapen

Wiet, slaap en chronische pijn

Het juiste cannabis-product zorgt voor een langere diepe slaap waardoor je lichaam meer tijd krijgt om te herstellen. [Foto: shutterstock/Ljupco Smokovski]

Hoewel velen wiet probleemloos gebruiken om beter te slapen, is het mogelijk minder effectief bij ouderen met chronische pijn.

Een recent onderzoek door Israëlische onderzoekers aan de Universiteit van Haifa suggereert dat frequente gebruikers van wiet tegen chronische pijn mogelijk een tolerantie opbouwen voor de slaapbevorderende effecten. Dit kan ertoe leiden dat de slaapverwekkende effecten na een bepaalde periode komen te vervallen.

“Veel onderzoeken hebben tot nu toe synthetisch geëxtraheerde samenstellingen onderzocht, voornamelijk THC en CBD”, aldus Sharon Sznitman, senior docent aan de School of Public Health aan de Universiteit van Haifa in Israël. Zij leidde het onderzoek.

“De meeste cannabisgebruikers gebruiken full spectrum wiet-producten, met meer dan 500 werkzame bestanddelen. Die kunnen allemaal interactie hebben en andere effecten op de slaap creëren”

“Dit geeft geen duidelijke indicatie van hoe cannabis slaap in het dagelijks leven beïnvloedt, omdat de meeste cannabisgebruikers full spectrum wiet-producten gebruiken met meer dan 500 werkzame bestanddelen. Die kunnen allemaal interactie hebben en andere effecten op de slaap creëren dan synthetisch geëxtraheerde cannabinoïden”.

Om dat concept te testen analyseerden Sznitman en haar team de slaappatronen van 128 mensen van 50 jaar en ouder met chronische pijn. Tweeënzestig proefpersonen gebruikten geen wiet; de andere 66 waren consumenten die wiet gebruikten (volledige wiettoppen) om hun pijn te verlichten en te helpen met slapen.

De studie, gepubliceerd in medisch tijdschrift BMJ Supportive & Palliative Care, ontdekte dat degenen die cannabis gebruikten minder geneigd waren midden in de nacht wakker te worden in vergelijking tot pijnpatiënten die dat niet waren. Er werden geen verschillen gevonden tussen de groepen als het ging om moeilijkheden bij inslapen en te vroeg wakker worden.

De studie suggereert wel dat als mensen met chronische pijn vaker wiet gebruikten, ze meer moeite krijgen met inslapen en vaker wakker worden. “Cannabis kan helpen de slaap rechtstreeks te verbeteren, maar het kan ook zijn dat cannabis slaap verbetert door de effecten die cannabis heeft op pijn”, aldus Sznitman. “Het is ook mogelijk dat mensen die cannabis langdurig gebruiken vaak tolerantie ontwikkelen voor de slaapverwekkende effecten. Dat zou cannabis niet-effectief of minder effectief kunnen maken”.

LEES OOK:

• Full spectrum wietolie meest effectief tegen chronische pijn
• Aantal studies naar medicinale wiet met 90% gestegen
• Is medicinale wiet verslavend?

Kritiek op de studie

Nogmaals wijst een studie op de relatie tussen langdurig gebruik en negatieve effecten op slaap. Toch valt er genoeg op deze studie af te dingen.

Ten eerste was het een transversale studie. Dit betekent dat alle deelnemers op hetzelfde tijdstip zijn bekeken. Weinig ruimte dus voor persoonlijke variabelen. Kolla, die we eerder citeerden en niet bij deze studie betrokken was, merkt op dat het onderzoek geen conclusies kan trekken op de vraag of de verschillen zijn te wijten aan het effect van cannabis.

Morgan Fox, de directeur voor mediarelaties van de handelsgroep National Cannabis Industry Association, voegt hieraan toe dat de studie beperkt in omvang en impact was. “Dit is een zeer kleine steekproefomvang en omvat een zeer specifieke en smalle demografische opzet; oudere patiënten met slapeloosheid en chronische pijn,” zei ze.

Dr. Sznitman merkt zelf ook op dat “gezien de beperkingen van dit onderzoek, men de resultaten die hier worden gerapporteerd als voorlopig moet beschouwen”. Verder onderzoek moet worden overwogen.

Wetenschap staat nog maar begin

De wetenschap staat eigenlijk nog maar aan het begin bij het ontrafelen van alle wietgeheimen. [Shutterstock/HQuality]

Wiet is complex. Er zitten ruim 100 cannabinoïden in de plant, tientallen terpenen (de aromatische stoffen) en flavonoïden (kleurstoffen). Dit levert een palet op met duizenden verschillende combinaties en effecten.

Het was bijna 80 jaar lang niet mogelijk om wiet goed te onderzoeken. Het was immers illegaal.

Tel daarbij op dat het bijna 80 jaar lang niet mogelijk was om wiet goed te onderzoeken. Het was immers illegaal. Een onderzoeksinstituut met een voorraad onderzoekswiet was dus strafbaar. Hoe wiet werkt wordt dus nú pas goed onderzocht. En ook het hoe en waarom zoveel mensen baat hebben bij wiet als slaapmiddel, wordt nu pas bekeken.

Wat kunnen we concluderen uit bovenstaande onderzoeken? Vooral dat CBD geen slaapmiddel is. Dat niet alle wietsoorten helpen om beter te slapen. En dat je er goed aan doet om de dosis laag te houden om gewenning en tolerantie te beperken of zelf te voorkomen.

[Openingsfoto: Shutterstock/Vector8DIY]