Waarom mensen beter functioneren – inclusief het brein – met cannabis

Wiet is de laatste decennia onmiskenbaar veel potenter geworden – met name voor wat betreft het gehalte van de psychoactieve cannabinoïde THC – en dat leidt bij sommige beleidsmakers en zelfs  wetenschappers tot enige ongerustheid. In dit artikel focussen we op de impact van wiet op de mens, sinds vroegere tijden. Wat is er waar en wat behoort tot het welbekende – zeker als het om drugs gaat – rijk der fabelen? 

Cannabis is echt old school

Mensen gebruiken wiet/hennep al duizenden jaren op tal van manieren. Cannabis kent vele benamingen en nog veel meer toepassingen. Sinds het in 2018 in Canada werd gelegaliseerd, hebben de plant en zijn verbindingen een gestaag groeiende markt aangewakkerd. Zo’n gereguleerde markt heeft van alles te bieden; van voorgedraaide joints tot gummies, frisdranken, verdampers en oliën. 

Ook in Nederland staat de cannabisscene niet stil. Al in 1968 wordt de eerste coffeeshop in ons land geopend; de Sarasani in Utrecht. Vanaf dat moment wordt wiet veelvuldiger gebruikt, openen er meer coffeeshops en ontstaan er ‘nieuwe’ ideeën qua gebruik. Spacecake is er hier bijvoorbeeld  één van.

In Science & Cannabis (een documentaire van The Nature of Things), ontdekken we hoe wetenschappers de gezondheidsclaims en voordelen van de wiet proberen te ontwarren en de mythes van deze medicinale plant proberen te onderscheiden.

Cannabis van nu is een stuk sterker dan vroeger

De wiet van de babyboomers (geboren tussen 1941 en 1955) is veel zwakker dan wat je tegenwoordig in de shops vindt. In de jaren ’60, ’70 en ’80 heeft cannabis een THC-gehalte van minder dan twee procent. Sinds de jaren ’90 is de hoeveelheid THC – het chemische component waar je high van wordt – aanzienlijk gestegen. 

Met de legalisering van recreatieve cannabis – met name in Noord-Amerika tot dusver, maar ook Duitsland – heeft de industrie diverse strains (wietsoorten) en cannabisproducten ontwikkeld met een veel hogere potentie dan ooit tevoren. Hedendaagse wiet bevat makkelijk 15 procent THC of meer.

Geconcentreerde producten zoals oliën, eetwaren en bijvoorbeeld shatter, kunnen een THC-concentratie hebben van maar liefst 90 procent. Het zal je niet verbazen dat supersterke cannabisproducten ook een hoger verslavingsrisico met zich meebrengen, of op zijn minst een te sterke afhankelijkheid. 

Let op; dit heeft niet zelden te maken met een onderliggende aandoening, denk aan ADHD waarbij cannabis kan zorgen voor rust in het hoofd. Ook mensen met een slaapstoornis, zullen veelvuldiger gebruik maken van wiet.   

Wiet is een van de eerst producten in de online verkoop

Het is ergens rond 1971 en 1972 wanneer de markt voor wiet ontstaat, ook is zoveel jaar later de eerste e-commerce transactie voor een zak wiet. Met behulp van ARPANET – een voorloper van internet – sluiten studenten van Stanford University een deal met studenten van MIT voor de verkoop van een onbepaalde hoeveelheid wiet. 

Deze transactie is niet hetzelfde als hoe ze vandaag de dag online cannabisproducten verkopen. Er is geen uitwisseling van geld via het web. In plaats daarvan worden de details van een persoonlijke deal besproken via ARPANET. 

Cannabis bevat meer dan 100 actieve cannabinoïden

Je hebt zeker wel eens gehoord van THC (tetrahydrocannabinol) en CBD (cannabidiol), maar dat zijn slechts twee van de meer dan 100 actieve cannabinoïden.

Cannabinoïden zijn verbindingen die te vinden zijn in het wietblad, de stengel maar vooral in de toppen (bloemen). Ze komen voor in producten die je kunt roken, eten, verdampen, drinken of op je huid smeren. Deze verbindingen uit de cannabisplant worden steeds vaker gebruikt om ziektes en bijbehorende symptomen te verlichten, van pijn tot angst. De volledige effecten van cannabinoïden worden nog steeds onderzocht. 

In de jaren dat cannabis illegaal is, wordt onderzoek bemoeilijkt. Nu het op diverse plaatsen gelegaliseerd is of er een gedoogbeleid bestaat, maakt de wetenschap een inhaalslag. Er komen hierdoor in een ongelooflijk rap tempo nieuwe en ingenieuze producten op de markt. 

Met de snelle groei van de cannabismarkt wordt cannabidiol (CBD) aangeprezen als een soort wondermiddel. Maar het onderzoek naar deze verbinding heeft zijn achterstand nog niet ingehaald en de wetenschap blijft ergens onduidelijk over de daadwerkelijke gezondheidsvoordelen. Echter ligt er voldoende anekdotisch bewijs om te stellen dat CBD een uitstekende medicinale werking heeft.

Mensen gebruiken al duizenden jaren cannabis

Hoewel verschillende landen en culturen even verschillende opvattingen hebben over cannabisgebruik, gebruiken mensen het al eeuwen.

Cannabis wordt voor het eerst gedomesticeerd in Oost-Azië, waar het van nature groeit. Al zo’n 4.000 jaar gebruiken mensen de vezels ervan om henneptouw en kleding te maken en de olieachtige zaden van de plant worden gebruikt als voedsel. Er zijn zelfs cannabiszaden gevonden samen met Japanse aardewerkscherven, die dateren van ongeveer 10.000 jaar geleden. 

Het wordt in de loop der tijd verhandeld langs de Zijderoute en verspreidt over continenten. Maar tot voor kort wisten we niet precies hoe lang we cannabis al voor medicinale of therapeutische doeleinden gebruiken. 

In een studie uit 2019 ontdekken onderzoekers chemische residuen van het verbranden van cannabisplanten tijdens begrafenisceremonies op de Jirzankal-begraafplaats in de Pamirs-regio in het westen van China. Dit vindt zo’n 2500 jaar geleden plaats. Cannabisstengels en -zaden worden gevonden op verschillende begraafplaatsen in Azië en Europa, maar volgens één theorie roken deze oude mensen mogelijk wiet om te communiceren met degenen in het hiernamaals.

Al duizenden jaren bekend, maar door zaken als de war on drugs toch nog niet bekend genoeg: cannabis is de beste vriend van de mens… [foto: KLYONA/Shutterstock]

Cannabis/hennep heeft veel verschillende toepassingen

Wiet en hennep; van de een kun je high worden, maar met de ander worden nog veel meer dingen gedaan.

In 2011 wordt door onderzoekers van de Universiteit van Saskatchewan het genoom van Cannabis sativa gesequenced. Ze ontdekken dat mensen de plant gedurende duizenden jaren selectief in twee soorten hebben gekweekt; een voor vezels en zaden en de andere als medicijn. 

“De analyse toont aan dat het synthase-gen van de voorloper van THC, een essentieel enzym bij de productie van THCA, actief is in cannabis, maar niet actief is in hennep,” zegt Jon Page, een hoofdauteur van het onderzoek. 

Hennep wordt al eeuwenlang veel gebruikt. Er worden diverse producten mee geproduceerd, zoals touw, kleding, kunstdoeken, zeilen en papier. Een studie suggereert zelfs dat de massieve beelden van Paaseiland op hun plaats zijn gezet met henneptouwen (en veel elleboogvet).  Meer recentelijk is hennepbeton – een duurzaam, lichtgewicht composiet versterkt met hennep – gebruikt in de bouw en kan het materialen zoals gipsplaat, isolatie en gevelbeplating vervangen. 

‘Stoned’ zijn betekent niet dat je lui bent

Er bestaat een vooroordeel over cannabisgebruikers; ze zijn lui en mentaal trager dan niet-gebruikers. Maar recent onderzoek suggereert dat proefpersonen in eerdere onderzoeken naar de impact van cannabis op cognitie, worden beïnvloed door onbekende laboratoriumomgevingen terwijl ze drugs gebruiken. 

UBC-promovendus Michelle St. Pierre wil tot op de bodem uitzoeken hoe wiet onze hersenen kan beïnvloeden: “Is het veilig om achter het stuur van een auto te kruipen? Wetenschappers en het publiek zijn hier echt in geïnteresseerd.”

We ontdekken dat er eigenlijk geen verschil is in cognitie tussen de nuchtere toestand en de stonede toestand, zo meldt Michelle St.Pierre. Zij laat de proefpersonen een cognitieve test uitvoeren en vraagt ze vervolgens om high te worden zoals ze dat normaal doen. Met hun eigen cannabis en in een vertrouwde omgeving zoals hun eigen huis. Daarna laat ze hen vervolgens nog een test doen, zodat ze de capaciteiten van elke persoon kan vergelijken, zowel stoned als nuchter. 

Michelle St.Pierre: “We ontdekten dat er eigenlijk geen verschil is in cognitie tussen de nuchtere toestand en de stonede toestand. Ik zeg niet dat cannabis geen invloed heeft op de cognitie, maar bij regelmatige (en bijna dagelijkse) gebruikers in een vertrouwde omgeving – die cannabis gebruiken op een manier die voor hen typerend is – vinden we niet veel of zelfs geen beperkingen.”

Conclusie

De conclusie is natuurlijk fantastisch, al is het voor veel frequente cannabisgebruikers geen verrassing. Er zijn genoeg (niet wetenschappelijk onderbouwde en dus anekdotische) bewijzen dat aardig wat mensen beter functioneren met cannabis. Het kan de focus versterken, het kan zorgen voor rust in je hoofd, het kan pijn stoppen of verminderen. Allemaal dingen die bijdragen aan een beter functioneren.

[Openingsbeeld: Marko Aliaksandr/Shutterstock]