Opinie • Waarom omarmt de overheid medicinale cannabis niet gewoon?

Het blijft een vreemd verschijnsel: onze planeet is gezegend met een plant die zoveel medicinale eigenschappen heeft dat er letterlijk honderden wetenschappelijke studies zijn die het therapeutisch effect ervan voor tientallen verschillende aandoeningen overtuigend aangetoond hebben. En desondanks zit diezelfde plant al tientallen jaren min of meer in het verdomhoekje… Rara, hoe kan dit?

Hoe cannabis precies werkt, is ook allang bekend: deze bijzondere plant (en enkele andere planten in mindere mate) bevat chemische verbindingen genaamd cannabinoïden die 1-op-1 aansluiten op bepaalde receptoren op onze lichaamscellen, waarna er allerlei gunstige processen zoals betere celcommunicatie en betere regulering van lichaamsprocessen plaatsvinden. Het endocannabinoïde systeem wordt dat genoemd. 

Mens en plant lijken dus letterlijk voor elkaar gemaakt te zijn.

Bestuurlijke weerzin

Toch moet onze overheid er weinig van hebben. Sterker nog: het lijkt de laatste jaren alleen maar slechter te gaan. Tot 2017 werd medicinale cannabis voor sommige patiënten in ieder geval nog vergoed door zorgverzekeraars. Maar ineens was daar het nieuwsbericht dat daar ook mee gestopt ging worden. Het Zorginstituut Nederland – onderdeel van het ministerie van WVS – had in al haar wijsheid bepaald dat cannabis bij nader inzien toch weinig tot geen bewezen therapeutische effecten had. 

Huh? En al die studies dan? En het Bureau Medicinale Cannabis (BMC) dan, nota bene eveneens onderdeel van het ministerie van WVS, dat al jarenlang op haar website had staan dat er “overtuigend bewijs bestond voor de therapeutische effectiviteit van cannabis“? 

Op de vraag aan het BMC waarom hun bevindingen haaks stonden op die van het Zorginstituut kwam destijds als antwoord: “Het Zorginstituut is net als BMC een eigenstandige organisatie en beide organisaties kunnen er verschillende meningen op na houden.“ 

Op de vervolgvraag waarom zij niet openlijk de opvallende conclusies van het Zorginstituut weerlegden of op z’n minst hun eigen standpunt probeerden te verdedigen, kwam helaas geen antwoord meer. 

Belangenverstrengeling?

Kortom, de overheid leek er alles aan te doen om medicinale cannabis zoveel mogelijk weg te houden van de patiënt. Waarom zou dat zijn?

Als het belang van de patiënt er niet mee gediend is, wiens belang dan wel? Dat ministeries soms schimmig gedrag vertonen is bekend; we hoeven ons alleen de bonnetjesaffaire, de omgang met klokkenluiders en de vele zwartgelakte pagina’s die vaak bij WOB-verzoeken aangeleverd worden maar in herinnering te roepen. 

Het ministerie van VWS vormt hier ogenschijnlijk geen uitzondering op. Het journalistieke onderzoeksplatform Follow The Money dook 7 jaar geleden al eens in deze materie en ontdekte dat Nederlandse topambtenaren, farmaceuten en zorgverzekeraars jaarlijks gezellig met elkaar op reis gaan naar een exotisch oord om daar de goede onderlinge banden nog eens aan te halen. 

Ook het Algemeen Dagblad besteedde er aandacht aan en stelde vast dat deze snoepreisjes voor ambtenaren o.a. gesponsord worden door de farmaceutische industrie.

Het draait natuurlijk allemaal weer om één ding

Kortom; de commerciële top en het Rijk lijken het achter de schermen uitstekend met elkaar te kunnen vinden. En dan wordt de vraag waarom de overheid een wonderplant als cannabis niet omarmt en wiens belang er dan wel gediend wordt, opeens een stuk eenvoudiger te beantwoorden.

Als er één partij iets te vrezen heeft bij een mogelijke goedkeuring van mediwiet dan is het wel de farma. Natuurlijke gewassen vallen immers nauwelijks te patenteren. 

Als dokters massaal wietolie, wietzalf en andere cannabisproducten gingen voorschrijven bij o.a. slapeloosheid, pijn, fibromyalgie, kanker, MS, Parkinson en andere aandoeningen, dan zou ‘Big Pharma’ dat waarschijnlijk serieus in z’n portemonnee voelen. 

Dat bleek al in 2016 in de VS, waar patiënten in groten getale bleken te zijn overgestapt van farmaceutische pijnstillers naar mediwiet in staten waar het gebruik van cannabis geheel of gedeeltelijk gelegaliseerd werd. Het onderzoek concludeerde dat het gebruik van opioïden met 1.826.000 dagelijkse doseringen per jaar werd verminderd. 

Een studie uit 2019, uitgevoerd door de Universiteit van Toronto in Canada, toonde aan dat patiënten die medicinale cannabis gebruikten minder vaak geneesmiddelen op recept aanvroegen voor verschillende aandoeningen, waaronder pijn, angst en slaapproblemen. Het gebruik van opioïden bij deze patiënten nam ook af.

Israëlisch onderzoek uit 2018 kwam ook al tot soortgelijke conclusies.

Waarom? Nou, daarom dus

De farmaceutische industrie heeft vrijwel niets te winnen bij een opkomst van medicinale cannabis. En aangezien de farma invloed uitoefent op vrijwel alle takken van zorg – van medische universiteiten en vakbladen tot patiëntenverenigingen en toezichthoudende instanties – lijkt het wel duidelijk te zijn wie er in deze zaak als verdachte aangewezen mag worden. 

Met echte volksgezondheid heeft dit allemaal weinig te maken. Volksgezondheid is Big Business en er zijn machtige partijen die ons belastinggeld maar al te graag aan de linkerkant van hun eigen boekhouding zien verschijnen. 

Of zoals de Universiteit van Toronto (Canada), die in 2014 onderzoek deed naar de medicinale kwaliteiten van cannabis en de vraag waarom dit ondanks al het wetenschappelijk bewijs nog niet algemeen aanvaard is door het (medisch) establishment, het verwoordde:

“Het negeren van cannabis als geneesmiddel moet waarschijnlijk niet als een wetenschappelijke kwestie beschouwd worden, maar als een politieke”

Volksinitiatieven 

Dat is op zich natuurlijk treurig, maar gelukkig is het bewustzijn onder het volk over medicinale cannabis, vooral dankzij pioniers als de Canadees Rick Simpson en in ons eigen land Wernard Bruining (Stichting Mediwiet) en Rinus Beintema (Suver Nuver), met sprongen vooruit gegaan. Ook zij ondervonden de nodige tegenwerking van bovenaf en hebben het verstrekken van onder meer wietolie inmiddels grotendeels moeten staken. 

Maar andere volksinitiatieven zoals de websites THC-Olie.nl en Medicinale-Cannabis.nl houden nog steeds stand. Om nog maar te zwijgen over de talloze enthousiaste ’thuismakers’ die ons land inmiddels rijk is. 

Cannabis en de mens gaan al duizenden jaren hand-in-hand (in oude Chinese graven werden al resten van cannabis aangetroffen) en zoals het er nu naar uitziet blijft dat voorlopig ook nog wel even zo. Patiënten snappen immers steeds beter wat goed voor ze is, en volksbewegingen zijn nou eenmaal moeilijk tegen te houden. De toekomst ziet er groen uit.

[openingsbeeld: alphaspirit.it/Shutterstock, foto handen en wietblaadjes: KLYONA/Shutterstock, foto Big Pharma: optimarc/Shutterstock, foto Europa: Roman Barkov/Shutterstock]