Het blijft natuurlijk een interessante vraag: kan medicinale cannabis een positieve rol spelen voor ernstige of terminaal zieke patiënten? Om deze vraag te beantwoorden, spitten Nieuw-Zeelandse wetenschappers systematisch alle relevante gepubliceerde artikelen over dit onderwerp door. Het resultaat van hun studie is nu bekend.
Het onderzoek dat de wetenschappers uit het Nieuw-Zeelandse Wellington hebben gedaan heet een ‘systematische review’. Doel van de studie was om de effectiviteit van medicinale cannabis in palliatieve zorginstellingen te begrijpen. Palliatieve zorg heeft tot doel het lijden te verlichten en de kwaliteit van leven van ernstig of terminaal zieke patiënten te verbeteren. De studie is onlangs gepubliceerd in het Journal of Pain and Symptom Management.
Welke onderzoeken kwamen in aanmerking?
In de systematische review doorzochten de wetenschappers alle in aanmerking komende artikelen die tussen 1960 en 2021 zijn gepubliceerd. De uiteindelijke analyse was gebaseerd op in totaal 52 onderzoeken, waaronder 20 gerandomiseerde controleonderzoeken en 32 niet-gerandomiseerde onderzoeken. De wetenschappers identificeerden de kwaliteit van het bewijs als ‘zeer laag’ of ‘laag’ voor alle onderzoeken en laag voor slechts twee RCT’s (randomized controlled trial).
De studies die voor de uiteindelijke analyse werden geselecteerd, hadden betrekking op 4.786 deelnemers met de diagnose kanker, dementie, verworven immunodeficiëntiesyndroom (aids), spasticiteit en het NORSE-syndroom (new-onset refractary status epilepticus).
Het primaire doel van de review was om het effect van medicinale cannabis op de kwaliteit van leven te onderzoeken, alsmede de door patiënten of clinici gerapporteerde behandelresultaten. Ook werden de soorten medicinale cannabis die werden gebruikt en de bijbehorende risico’s in de review meegenomen.
Meeste onderzoeken gingen over kankerpatiënten
De meerderheid van de onderzoeken die in de review zijn opgenomen, hadden betrekking op kankerpatiënten. Er zijn slechts enkele onderzoeken uitgevoerd bij dementie- en aidspatiënten. In de diverse onderzoeken werden aanzienlijke verschillen waargenomen in onderzochte deelnemers, evenals in de manieren waarop cannabis als behandelmethode werd ingezet. Vanwege de grote verscheidenheid in soorten cannabis die worden gebruikt en de uiteenlopende onderzoeksresultaten, konden de wetenschappers uiteindelijk geen meta-analyse van de bevindingen uitvoeren.
De onderzoeken naar de kwaliteit van leven bij kankerpatiënten lieten geen positief effect zien van medicinale cannabis op de algehele kwaliteit van leven, het geloof in de werkzaamheid van de behandeling en tevredenheid.
Onder meer de cannabinoïde CBD heeft positieve effecten bij de behandeling van kanker… [foto: Take Photo/Shutterstock]
Positieve effecten van nabiximol en cannabidiol
Wat het geloof in de werkzaamheid van de behandeling betreft, werden inconsistente effecten waargenomen bij kankerpatiënten. Zo lieten sommige onderzoeken positieve effecten van de orale spray nabiximol zien. Andere studies toonden geen door de behandeling veroorzaakte voordelen. In een pilotstudie werden enkele verbeteringen in het geloof in de werkzaamheid van de behandeling waargenomen bij kankerpatiënten die cannabidiol of tetrahydrocannabinol kregen. Andere studies toonden vergelijkbare inconsistente effecten van nabiximol op de tevredenheid van de patiënt.
Minder pijn en meer eetlust
Bij kankerpatiënten werden positieve effecten van sommige medicinale cannabis waargenomen. Zij ervoeren verlichting van pijn, misselijkheid en braken, hadden meer eetlust, sliepen beter, waren minder vermoeid en minder nachtelijk zweten.
Bij patiënten met dementie werd enige verbetering van de eetlust en agitatiesymptomen waargenomen na behandeling met cannabis. Evenzo werden bij aidspatiënten bij gebruik van medische cannabis verbeteringen in misselijkheid en braken waargenomen.
Verschillende bijwerkingen
In alle in deze studie opgenomen onderzoeken werden verschillende bijwerkingen opgemerkt. Dit gebeurde zowel in de behandelings- als in de controlegroep. Zoals de wetenschappers al stelden, kan het grote aantal bijwerkingen zijn te wijten aan de verschillen in het vermelden ervan in de diverse onderzoeken. Terwijl sommige onderzoeken alle bijwerkingen vermeldden die door de patiënten werden benoemd, rapporteerden sommige alleen de veelvoorkomende.
Verschillen in doseringen
In de onderzoeken die in de studie werden meegenomen, zijn verschillende soorten cannabis gebruikt. In totaal werden vijf cannabisproducten van farmaceutische kwaliteit plus verschillende gestandaardiseerde en niet-gestandaardiseerde commerciële en plantaardige producten geëvalueerd. De onderzoekers namen echter aanzienlijke verschillen in doseringen en formuleringen waar tussen de onderzoeken.
Betekenis van de studie
Maar wat is nou het eindresultaat en de betekenis van deze studie? Deze systematische review identificeert in ieder geval een reeks positieve effecten van medicinale cannabis in de palliatieve zorg voor kritieke of terminaal zieke patiënten, met name kanker-, dementie- en aidspatiënten. Vanwege de lage of zeer lage kwaliteit van het bewijs kunnen de wetenschappers het gebruik van medicinale cannabis in palliatieve zorginstellingen (helaas) echter niet afdoende aanbevelen.
Meer hoogwaardige klinische onderzoeken nodig
In verschillende analyses van de uitkomsten zijn tegenstrijdige resultaten waargenomen. Dit benadrukt de behoefte aan meer diepgaande studies om de effectiviteit van medicinale cannabis in palliatieve zorginstellingen vast te stellen.
De wetenschappers stellen dat hoogwaardige klinische onderzoeken met de juiste selectie van deelnemers, behandelingsregimes, studiecontroles en gevalideerde methoden voor het rapporteren van resultaten vereist zijn om de kwaliteit van het bewijs te verbeteren. Dergelijke onderzoeken van hoge kwaliteit zullen helpen bepalen of cannabis beter kan presteren dan de momenteel beschikbare standaardzorg of standaardinterventies of dat het wellicht kan worden gebruikt als aanvullende behandeling in klinische opstellingen.
LEES OOK: Anne neemt wietolie bij palliatieve zorg voor rust en slaap
[openingsbeeld: HTWE/Shutterstock]