(advertenties)
(advertentie)

In het Zwitserse Bern vond onlangs een medicinale cannabisconferentie plaats over de regulering van medicinale wiet. Diverse onderzoekers waren aanwezig om te praten over de wereldwijde voortgang op dit vlak. Onder hen was medisch antropoloog en kandidaat wetenschapper aan de Universiteit van Tampere te Finland, Aleksi Hupli. In dit artikel blikt hij terug op de conferentie en analyseert de toekomst van mediwiet.

Volledige plantaardige cannabismedicatie past moeilijk in het Big Pharma-model vanwege de complexe chemische bestanddelen van wiet. De vraag is daarom:

“Wat moet je veranderen; het systeem van het reguleren van medische producten of de manier waarop we cannabis als medicijn beschouwen?”

Zoals velen tijdens de derde Zwitserse Task Force for Cannabinoids in Medicine Conference in Bern opmerkten, kunnen patiënten in nood niet wachten op de voltooiing van klinische proeven. Echter nemen die vaak jaren, zo niet decennia in beslag. Men kan stellen dat het onethisch is om patiënten te dwingen te wachten tot de wetenschap de achterstand inhaalt. Om dan pas het bewijs te zien voor de opluchting die ze reeds van cannabis hebben ervaren. Vooral onethisch, omdat de lijst van aandoeningen waarbij  cannabismedicatie lijkt te helpen bijna eindeloos is.

Cannabis in Zwitserland

In januari vulden 300 deelnemers uit 19 landen het E. Rossi Auditorium van het Inselspital University Ziekenhuis in Bern, Zwitserland. Hier vond de derde Zwitserse Task Force for Cannabinoids in Medicine (STCM) conferentie plaats.

Eerdere conferenties werden gehouden in 2013 en 2016. En hoewel het Zwitserse drugbeleid een van de meest vooruitstrevende ter wereld is, heeft deze progressiviteit zich, volgens verschillende presentatoren op de conferentie, niet volledig vertaald in breed gebruik van medische cannabis voor patiënten in nood.

Hoewel er in Zwitserland ongeveer 10.000 patiënten zijn die sinds 2011 – toen de nieuwe federale wet van kracht werd – ‘vrijstellingen’ kregen voor het gebruik van medicinale cannabis, zijn er nog steeds barrières. Zoals in veel andere landen is er namelijk een gebrek aan opleidingen voor medische professionals, over cannabinoïden als geneesmiddel. En er is vaak gebrek aan terugbetaling door ziektekostenverzekeraars.

Cannabis light-producten die een THC-gehalte van 1% niet overschrijden, kunnen zelfs bij de lokale Lidl worden gekocht

De Federale Raad is van plan om later dit jaar wijzigingen aan te brengen in de huidige wet om de toegang voor medisch gebruik te vergemakkelijken. En is zelfs ruimte om te experimenteren met bepaalde vormen van recreatief gebruik door middel van kleine pilotstudies. Momenteel kunnen ‘cannabis light’-producten die een THC-gehalte van 1% niet overschrijden zelfs bij de lokale Lidl worden gekocht. En evenementen zoals CannaTrade, een van de oudste hennepbeurzen in Europa, is gestaag gegroeid. Dus in dit kleine Midden-Europese land, dat van oudsher bekend staat om zijn ontspannen bankwetten en koekoeksklokken, vinden zeker ontwikkelingen plaats.

Praktische en wetenschappelijke vragen

Een van de spekers was professor Daniele Piomelli, die een fascinerende presentatie gaf over de huidige kennis en toekomstige richtingen van op endocannabinoïden gebaseerde therapieën. Dergelijke onderzoeken hebben de weg vrijgemaakt voor wetenschappers en artsen die het potentieel van cannabinoïden zien bij de behandeling van menselijke kwalen.

Maar ondanks het feit dat bijna wekelijks een land of Amerikaanse staat de stap zet naar legaal medicinaal gebruik van cannabis, is de realiteit dat wiet nog een lange weg heeft te gaan voordat het wordt geaccepteerd als een standaard medicijn. Dat komt omdat er nog veel praktische en wetenschappelijke vragen moeten worden beantwoord.

En ondanks het toenemende onderzoek naar cannabinoïden in de geneeskunde, is er nog nauwelijks een volledig plantaardig medisch cannabismedicijn geweest dat de wettelijke vereisten heeft doorstaan, die gelden voor andere medische producten.

Good Manufacturing Practices

In de Verenigde Staten en Canada betekent ‘medische cannabis’ meestal ‘cannabisproducten die een stabiel chemisch gehalte aan cannabinoïden en andere bestanddelen hebben, maar die geen klinische proeven hebben ondergaan en niet zijn geproduceerd volgens Good Manufacturing Practices (GMP)’. Dit is een basisvoorwaarde voor andere medische producten.

In Europa heeft het Nederlandse bedrijf Bedrocan  een GMP-status, maar klinisch onderzoek voor specifieke indicaties is nog steeds relatief zeldzaam. Een laatste toevoeging is een recente, gerandomiseerde studie voor chronische pijnpatiënten met fibromyalgie. Producten zoals Sativex, een orale spray van het Britse bedrijf G.W. Pharmaceuticals die zowel THC als CBD bevat, hebben uitgebreide klinische testfases doorlopen. Maar vooral voor neuropathische pijn bij Multiple Sclerose-patiënten, en waarschijnlijk met een beperkt gehalte aan cannabinoïden in vergelijking met volledige plantaardige medicatie.

Een deel van dit probleem ligt in de complexiteit van de cannabisplant zelf. Die bevat meer dan duizend actieve chemische verbindingen, die niet alleen op hun unieke maar ook collectieve manier (“entourage-effect“) op het menselijke endocannabinoïden-systeem (ECS) inwerken. Het reguleringssysteem dat we nu hebben voor het goedkeuren van medicijnen, noemde drs. Grotenhermen het ‘cannabis dilemma’.

Onderdeel van dit dilemma is dat het huidige goedkeuringssysteem gebaseerd is op ‘monomoleculen’. Dit is een term die gebruikt werd door Julie Fry tijdens het afsluitende panelgesprek van de conferentie in Bern. Deze moleculen moeten een beter effect laten zien in vergelijking tot het placebo in een driefasenonderzoek.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Slotpanel met verschillende deskundigen (v.l.n.r.): Tomas Zabransky (hoofdwetenschapper bij het internationale cannabis- en cannabinoïdeninstituut), Zwitserse psychiater Robert Hämmig, prof. Matthias Egger (Instituut voor sociale en preventieve geneeskunde), Julie Fry (advocaat voor patiënten/consumenten), Markus Jann (Zwitsers federaal kantoor voor volksgezondheid), Margrit Kessler (Zwitsers politicus en voorzitter van Zwiterse patiëntenorganisatie) en prof. Rudolf Brenneisen.

Hierbij wordt eerst de veiligheid van het molecuul bij gezonde vrijwilligers bekeken. Vervolgens de werkzaamheid met de aandoening die het geneesmiddel geacht wordt te behandelen. En tenslotte de derde fase die aantoont dat zowel de veiligheid als de werkzaamheid statistisch significant zijn in een grotere patiëntenpopulatie.

Hoewel deze eisen kunnen worden beargumenteerd als voordelig voor grote farmaceutische bedrijven die de middelen hebben om te investeren in dure menselijke klinische proeven, zijn het ook regels om consumenten en patiënten te beschermen tegen producten die niet voldoen aan het criterium voor veiligheid en werkzaamheid. De verscheidenheid aan producten rond één van de meest prominente cannabinoïden, cannabidiol (CBD), werd goed aangetoond door Gregorn Zorn in zijn presentatie over CBD.

Mogelijke oplossing

Een oplossing hiervoor werd gepresenteerd door Mark Ware, een Canadese arts en onderzoeker die onlangs Chief Medical Officer werd bij Canopy Growth Corporation. Hij stelt dat we moeten vertrouwen op Real World Evidence (RWE). Ofwel bewijzen uit de praktijk. Naarmate meer en meer landen zich in de richting van medisch gebruik van cannabis bewegen, wordt het namelijk mogelijk om waarnemingsgegevens uit de klinische praktijk te verzamelen door middel van een gedetailleerde registratie van het gebruik.

Een andere mogelijkheid zou zijn om door de overheid gefinancierde onderzoeksinstellingen en universiteiten onderzoek te laten doen voor het algemeen belang. Dit is iets wat een lokale Zwitserse politicus op de conferentie onlangs in het kanton Bern voorstelde.

Het feit dat de conferentie werd gehouden in een universitair ziekenhuis en werd bijgewoond door internationale onderzoekers en nationale overheidsfunctionarissen, toont in ieder geval aan hoe het gebied van de endocannabinologie zich snel ontwikkelt. Althans, in Zwitserland.

Dit artikel is met toestemming overgenomen van Cannabis News Network en vertaald naar het Nederlands.

[Openingsfoto: Shutterstock/photolona]