In de afgelopen twee decennia is er geleidelijk aan steeds meer aandacht besteed aan cannabis. Bovendien is het gebruik van cannabis voor medische doeleinden de laatste twintig jaar aanzienlijk gegroeid. Twee hoogleraren hebben zich specifiek verdiept in de relatie van menselijke endocannabinoïden en cannabisverbindingen. Dit bijzondere artikel is daarvan het resultaat.
Allereerst even kort: wie zijn deze hoogleraren dan? Het gaat om Prakash Nagarkatti, hoogleraar pathologie, microbiologie en immunologie aan de Universiteit van Zuid-Carolina, en Mitzi Nagarkatti, eveneens hoogleraar pathologie, microbiologie en immunologie aan dezelfde universiteit. Wij gokken zomaar ook dat het familie van elkaar is, gezien de achternamen…
Beiden hebben de effecten van cannabis cannabinoïden en endocannabinoïden (dat zijn lichaamseigen cannabionoïden) op ontsteking en kanker al meer dan twee decennia bestudeerd. Onderzoek in hun laboratorium heeft aangetoond dat endocannabinoïden ontstekingen en andere immuunfuncties reguleren.
Maar weinig mensen weten dat het menselijk lichaam van nature chemicaliën produceert die enorm vergelijkbaar zijn met bijvoorbeeld delta-9-tetrahydrocannabinol, ofwel THC. Dit is de psychoactieve cannabinoïde die afkomstig is van de cannabis sativa-plant. De specifieke stoffen bij onszelf echter, worden endocannabinoïden genoemd. Ze worden trouwens in alle gewervelde dieren aangetroffen.
Evolutionair gezien dateren de endocannabinoïden bij gewervelde dieren van ongeveer 575 miljoen jaar vóór het ontstaan van de cannabisplant. Het lijkt erop dat het menselijk lichaam zijn eigen versie van een cannabis-zaailing in zich heeft, die constant kleine hoeveelheden endocannabinoïden produceert.
De gelijkenis van endocannabinoïden met o.a. THC en hun belang bij het handhaven van de menselijke gezondheid, hebben wetenschappers flink geprikkeld om de rol van deze stoffen in relatie tot gezondheid en ziekte verder te bestuderen. Op deze manier wil men ontdekken of ze mogelijk zijn te gebruiken als therapeutische doelen om menselijke ziekten te behandelen.
THC werd voor het eerst in 1964 geïdentificeerd en is slechts een van de meer dan honderd verbindingen die in cannabis zijn gevonden. Deze noemen we cannabinoïden.
Endocannabinoïden werden pas in 1992 ontdekt. Sindsdien heeft onderzoek aangetoond dat ze cruciaal zijn voor veel belangrijke fysiologische functies die de menselijke gezondheid reguleren. Een disbalans bij de productie van endocannabinoïden of in het reactievermogen van het lichaam, kan leiden tot belangrijke klinische aandoeningen.
Je kunt hierbij denken aan obesitas en neurodegeneratieve, cardiovasculaire en inflammatoire ziekten. En dit is nu precies het veld dat de genoemde professoren bestuderen.
Overzicht van het menselijke endocannabinoïde systeem en de bijbehorende CB1 en CB2 receptoren…
Wat is het endocannabinoïde systeem (ECS) ook alweer? We leggen het kort uit. Een verscheidenheid aan weefsels in het lichaam, waaronder hersenen, spieren, vetweefsel en immuuncellen, produceren kleine hoeveelheden endocannabinoïden.
Er zijn twee hoofdtypen endocannabinoïden: anandamide ofwel AEA en 2-Arachidonoyl Glycerol, bekend als 2-Ag. Beide kunnen de cannabinoïdereceptoren van het lichaam activeren. Deze ontvangen en verwerken die chemische signalen in cellen.
Een van deze receptoren, CB1 genoemd, wordt voornamelijk in de hersenen gevonden. De andere, CB2 genoemd, wordt voornamelijk in immuuncellen gevonden. Het is voornamelijk door de activering van deze twee receptoren dat endocannabinoïden veel lichamelijke functies regelen.
De receptoren kunnen met een ‘slot’ worden vergeleken en de endocannabinoïden een ‘sleutel’ die het slot kan openen om toegang tot de cellen te krijgen. Al deze endocannabinoïde receptoren en moleculen samen worden het endocannabinoïde systeem genoemd.
De cannabisplant bevat nog een andere populaire verbinding genaamd cannabidiol, oftewel CBD. Deze is vanwege zijn medicinale eigenschappen populair geworden. In tegenstelling tot THC heeft CBD geen psychoactieve eigenschappen, omdat het de CB1-receptoren in de hersenen niet activeert. Noch activeert het de CB2-receptoren. Dit betekent dat de werking van CBD op immuuncellen onafhankelijk is van CB2-receptoren.
De euforische ‘high’ die je bij het gebruik van cannabis kunt ervaren komt van THC. Deze stof activeert juist wél de CB1-receptoren in de hersenen. Maar als endocannabinoïden CB1-receptoren activeren, veroorzaken ze in vergelijking géén cannabis high.
Eén reden hiervoor is dat het lichaam deze endocannabinoïden in kleinere hoeveelheden produceert dan de typische hoeveelheid THC in cannabis. Een andere reden is dat bepaalde enzymen ze snel afbreken nadat ze hun cellulaire functies hebben uitgevoerd.
Volgens de hoogleraren is er echter steeds meer bewijs dat bepaalde activiteiten stemmingsverhogende endocannabinoïden kunnen vrijgeven. Sommige onderzoeken suggereren dat het ontspannen, euforische gevoel dat je krijgt na het sporten – de zogenoemde runner’s high – het resultaat is van de vrijgave van endocannabinoïden in plaats van endorfinen, zoals eerder werd gedacht.
De endocannabinoïden reguleren verschillende lichamelijke functies zoals slaap, stemming, eetlust, leren, geheugen, lichaamstemperatuur, pijn, immuunfuncties en vruchtbaarheid. Ze regelen sommige van deze functies door zenuwcel-signalering in de hersenen te reguleren.
Normaal gesproken communiceren zenuwcellen met elkaar op knooppunten die synapsen worden genoemd. Het endocannabinoïde systeem in de hersenen reguleert deze communicatie op synapsen. Dit verklaart het vermogen om een breed scala aan lichamelijke functies te beïnvloeden.
De veelzijdige invloed van het ECS op onze gezondheid in beeld…
Onderzoek in het laboratorium van Prakash en Mitzi Nagarkatti heeft aangetoond dat bepaalde cellen van het immuunsysteem endocannabinoïden produceren die ontstekingen en andere immuunfuncties kunnen reguleren via de activering van CB2-receptoren.
Bovendien hebben ze aangetoond dat endocannabinoïden bijzonder effectief zijn in het verminderen van de slopende effecten van auto-immuunziekten. Dit zijn ziekten waarbij het immuunsysteem in de war raakt en zelf begint om organen en weefsels van het lichaam te vernietigen. Voorbeelden zijn multiple sclerose, lupus, hepatitis en artritis.
Recent onderzoek suggereert dat migraine, fibromyalgie, prikkelbare darmsyndroom, posttraumatische stressstoornis en bipolaire ziekte allemaal gekoppeld zijn aan (te) lage niveaus van endocannabinoïden.
In een onderzoek uit 2022 ontdekten andere onderzoekers dat een defect in een gen dat helpt endocannabinoïden te produceren, een vroeg begin van de ziekte van Parkinson veroorzaakt.
Nog een studie uit 2022 koppelde hetzelfde gendefect aan andere neurologische aandoeningen, waaronder ontwikkelingsvertraging, slechte spiercontrole en gezichtsproblemen.
Weer ander onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een defecte vorm van CB1-receptoren een verhoogde pijngevoeligheid ervaren, zoals migraine. Bovendien lijden ze vaak aan slaap- en geheugenstoornissen en angst.
De hoogleraren geloven dat de medicinale eigenschappen van THC verband kunnen houden met het vermogen van de molecule om een tekort of defect in de productie of functies van de endocannabinoïden te compenseren.
Wetenschappers hebben bijvoorbeeld ontdekt dat mensen die bepaalde soorten chronische pijn ervaren een verminderde productie van endocannabinoïden kunnen hebben. Mensen die cannabis consumeren voor medicinale doeleinden, melden aanzienlijke verlichting van pijn.
Omdat de THC in cannabis de cannabinoïde is die pijn vermindert, kan het helpen om de verminderde productie of functies van endocannabinoïden bij dergelijke patiënten te compenseren.
Het ontcijferen van de rol van endocannabinoïden is nog steeds een opkomend gebied van gezondheidsonderzoek. Er is zeker nog veel meer onderzoek nodig om hun rol te ontcijferen bij het reguleren van verschillende functies in het lichaam.
De professoren van de Universiteit van South-Carolina vinden het dan ook belangrijk om de relatie tussen defecten in het endocannabinoïde systeem en de ontwikkeling van verschillende ziekten en klinische aandoeningen te blijven ontrafelen.
Ze denken dat deze toekomstige antwoorden veelbelovend zijn voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën, waarbij gebruik wordt gemaakt van de lichaamseigen cannabinoïden!
LEES OOK: Cannabinoïden dossier • De werking van medicinale cannabis verklaard
Liefst twintig jaar lang volgden onderzoekers een grote groep tweelingen en o.a. hun cannabisgebruik in de VS en daaruit vloeit de conclusie dat cannabis op lange termijn niet voor enige cognitieve schade van betekenis zorgt.
Uit onderzoek blijkt duidelijk dat mutaties in het lichaamseigen endocannabinoïden-systeem (ECS) als biologische oorzaken van neurologische en angststoornissen bij de mens voorkomen. Wat betekent dit voor het behandelen van angsten?
Uit onderzoek blijkt dat alle symptomen van posttraumatisch stress syndroom (PTSS) direct na het inhaleren van cannabis met meer dan 50 procent afnemen.
Artrose is één van de meest voorkomende vormen van reuma. Wietolie bij artrose blijkt zeer effectief tegen de pijn en ontstekingen door artrose.
Neuroprotectie, tumoren remmen, hart- en vaatziekten, leveraandoeningen, diabetes en het bestrijden van pijn en ontstekingen... volgens deze review van wetenschappelijke studies is de cannabinoïde CBG bij al deze aandoeningen veelbelovend.
Uit Amerikaans onderzoek bij kankerpatiënten die medicinale cannabis gebruiken, blijkt dat zij dankzij THC en CBD minder pijn hebben maar ook bijvoorbeeld helder kunnen blijven nadenken.
Wellicht dat een endocannabinoïden-tekort een rol speelt bij het ontstaan van migraine. Duidelijk is in ieder geval dat patiënten die medicinale cannabis gebruiken super positief zijn over het effect daarvan op hun hoofdpijn.
THC wordt in oudere wiet omgezet in CBN en juist die cannabinoïde blijkt nu een veelbelovend slaapmiddel dat zonder bedwelming de gehele slaapcyclus - REM en niet-REM slaap - positief beïnvloedt.
Slaapstoornissen, stemmingswisselingen, angst en een laag libido... het zijn de meest voorkomende symptomen bij vrouwen in de overgang. Uit deze studie blijkt echter dat het gebruik van cannabis hierop een positieve invloed heeft.
Klinische en door meerdere specialisten gecontroleerde studie toont aan dat cannabis zenuwschade en neurologische bijwerkingen door chemotherapie kan voorkomen.
Duitse onderzoekers testten 8 cannabinoïden op hun vermogen om ontstekingen aan te pakken en met name CBD doet het zeer veelbelovend, dankzij het activeren van het enzym 15-lipoxygenase-1.
Het staat buiten kijf dat cannabis een linkt heeft met onze geestelijke gezondheid. Hoe het zit met het gebruik van medicinale wiet bij het bestrijden van angst lees je in hier.
Chronische obstructieve longziekte (COPD) doodt jaarlijks miljoenen, maar experts benadrukken dat cannabis geen trigger is voor COPD.
Het behandelen van neuropathische pijn (chronische zenuwpijn) met cannabis blijkt effectief, aldus deze wetenschappelijke review. Volgens de auteurs biedt wiet zelfs een “levensveranderend alternatief” voor conventionele geneesmiddelen!
Israëlische onderzoekers testten medicinale cannabis bij migraine patiënten en die zijn in meerderheid positief over het aantal aanvallen (daalt) en de heftigheid daarvan.
Uit een nieuwe studie blijkt dat cannabis vaak wordt gebruikt door patiënten met tinnitus, waarbij de meeste mensen stellig beweren dat het hun symptomen helpt verlichten.
Uit deze wetenschappelijke review blijkt dat wietolie bij de behandeling van huidwonden niet alleen schade beperkt en voor beter herstel zorgt, maar ook dat dit met minder pijn gepaard gaat dan bij reguliere therapieën.
De in cannabis voorkomende cannabinoïden THC, CBD en CBG vertonen volgens deze internationale studie ‘veelbelovende potentie als anti-kankermiddelen via verschillende mechanismen’.
Veel mensen krijgen in de herfst te maken met klachten die lijken op hooikoorts. Herkenbaar? Ontdek hier hoe wiet helpt bij deze en andere allergieën.
Uit acht jaar wetenschappelijk onderzoek met Alzheimer patiënten blijkt dat matige tot ernstige agitatie - een van de meest schrijnende symptomen van Alzheimer dementie - flink vermindert door gebruik van (synthetische) cannabis.
Finse onderzoekers stellen vast dat cannabis net zo goed werkt voor chronische pijnpatiënten als opioïden, maar wiet geeft daarbij ook nog eens betere slaap, focus en emotioneel welzijn.
Uit deze studie blijkt dat langdurig medicinaal cannabisgebruik geen negatieve veranderingen in hersenfuncties met betrekking tot geheugen, beloning of zelfcontrole veroorzaakt. Oftewel: mediwiet is volkomen veilig voor je brein!
Het eerste onderzoek waarin cannabis wordt vergeleken met slaapmiddelen op recept (PSA's) en vrij verkrijgbare slaapmiddelen (OTC) valt duidelijk in het voordeel van wiet uit. Lees hier hoe & waarom dat zo werkt.
Onderzoekers stellen vast dat de positieve effecten van medicinaal cannabisgebruik op de levenskwaliteit heel snel beginnen: minder pijn, beter sociaal functioneren én een beter emotioneel welzijn.
Onderzoek van de Universiteit van New Mexico wijst uit: 94 procent(!) van de migraine patiënten heeft baat bij medicinale cannabis tegen de pijn.
CBD blijkt een zeer krachtig antidepressivum. Het is in sommige gevallen effectiever dan antidepressiva en ook nog eens vrij van bijwerkingen. Lees hier hoe dat zit.
"CBG zou een nieuwe optie kunnen zijn voor het verminderen van stress en angst bij gezonde volwassenen”, stellen onderzoekers die een klinische proef deden met deze cananbinoïde 'cannabigerol'.
In dit uitgebreide artikel zet Mediwietsite alle relevante wetenschappelijke informatie op een rij over het behandelen van de symptomen van ADHD met cannabis.
In Nederland lijden een half miljoen vrouwen onder de pijnlijke ontstekingsziekte endometriose. Uit onderzoek blijkt dat cannabis bij veel mensen zorgt voor verlichting van de symptomen.
Prof. Cristina Sánchez bestudeert het effect van cannabis in de oncologie. Ze analyseerde verschillende studies om te zien of je wietolie kunt combineren met chemo- en immunotherapie en andere anti-kankerbehandelingen.
Honderden Nederlandse Parkinson patiënten zijn ondervraagd over het gebruik van natuurlijke middelen als koffie, kurkuma en cannabis bij hun behandeling. Wat is de stand van zaken: kan wiet helpen?
Cannabidiol (CBD) heeft een positieve invloed op de symptomen van Autisme Spectrum Stoornis (ASS, autisme). Dit blijkt uit onderzoek op knaagdieren met de aandoening.
