Al jarenlang linken artsen cannabisgebruik aan psychische problemen. Deze link wordt ook regelmatig wetenschappelijk onderzocht, met wisselende uitkomsten. Het laatste onderzoek pleit in het nadeel van wiet. Deze studie linkt sterke wiet en regelmatig gebruik aan een hogere kans op psychoses. Maar klopt dit wel?
Een internationaal team wetenschappers heeft ruim tweeduizend mensen onderzocht, afkomstig uit allerlei Europese regio’s. De studie vond plaats onder leiding van Marta Di Forti, een Londense psychiater verbonden aan King’s College. Dit is wat zij beweren.
3 x meer risico
Onder de deelnemers waren 900 patiënten die zich voor het eerst meldden bij een zorginstantie vanwege psychotische klachten. Tijdens het onderzoek bleek dat deze groep veel vaker wiet gebruikte dan de controlegroep met daarin 1200 mensen zonder psychoses.
In de groep met 900 personen gebruikte 30 procent dagelijks cannabis tegenover een kleine 7 procent in de controlegroep. Ook zagen de wetenschappers dat de patiënten twee keer vaker sterkere wiet gebruikten dan de controlegroep. Dat is volgens de studie wiet met een THC-gehalte van 10 procent of meer.
Alles bij elkaar berekenden de onderzoekers dat dagelijks cannabisgebruik het risico op psychoses met drie keer vergroot. Bij sterkere cannabis, met 10 procent THC of meer, is dat zelfs vijf keer. Ook gaven ze aan dat het risico in Nederland mogelijk nog groter is, omdat hele hoge THC-percentages hier eerder regel zijn dan uitzondering.
De onderzoekers gaan zelfs nog een stap verder. Ze stellen namelijk dat het aantal psychoses in Amsterdam zou kunnen halveren als de hoofdstedelijke coffeeshops geen sterke wiet meer verkopen. Zij schatten dat het aantal psychoses zal dalen van 37,9 naar 18,8 jaarlijkse gevallen per honderdduizend inwoners.
Het onderzoek werd deze week gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet Psychiatry.
Onze reactie
Zoals we in het intro al opgemerkten, wordt er regelmatig onderzoek gedaan naar de relatie tussen cannabis en psychische klachten, zoals schizofrenie en psychoses. Opvallend is dat er heel veel uiteenlopende conclusies zijn. Het ene onderzoek ziet geen link tussen de twee, terwijl andere wetenschappers die wel zien.
Dat gezegd hebbende, is het voorbarig, al dan niet op sensatie berust om te beweren dat er een causaal verband is tussen cannabisgebruik en psychiatrische stoornissen. Vooral op basis van dit nieuwe onderzoek. Dat komt omdat de gebruikte onderzoeksmethode slechts een correlatie kan aantonen.
Ondanks deze beperking, nemen de auteurs toch een causaal verband aan. En dat is vreemd. Een dergelijke oorzaak-en-gevolgrelatie blijft namelijk onbewezen. Bovendien is er geen consensus bij deskundigen dat een dergelijk verband bestaat.
Om dat te verduidelijken, bekeek Mediwietsite een aantal andere onderzoeken naar de link tussen wiet en psychoses.
Tabak is ook een factor
Roken is een grotere trigger voor psychoses dan cannabis, aldus diverse onderzoekers. [Shutterstock/Hriana]
In het Lancet-onderzoek blijven een paar belangrijke onderdelen onduidelijk. Een daarvan is de manier waarop de 900 patiënten dagelijks cananbis consumeren. Gebruikten zij bijvoorbeeld een
verdamper of
wietolie? Of rookten ze een joint met tabak? Waren het überhaupt dagelijkse tabaksrokers?
Dat laatste is belangrijk om te weten. Uit een onderzoek uit 2015 blijkt namelijk dat er wel een oorzakelijk verband is tussen tabak en psychoses. Dit onderzoek vond eveneens plaats op King’s College en concludeert dat mensen in het eerste stadium van psychoses drie vaker tabak roken.
James McCabe, een van de leiders van het onderzoek, is stellig: “Roken moet serieus worden genomen als risicofactor voor het ontwikkelen van psychoses”. Ook geeft McCage aan dat tabak slechts één van de vele oorzaken van schizofrenie is. Ook eetgewoontes, de manier van leven en genetische aanleg spelen een rol.
Dus, roken de 900 patiënten van het Lancet-onderzoek ook dagelijks tabak? En gebruiken ze hun wiet samen met tabak? Dat is niet duidelijk, maar wel van belang.
York-docent vindt geen link
De Engelse mentale gezondheidsdocent Ian Hamilton heeft ook onderzoek gedaan naar de link tussen wiet en psychoses. In 2017 publiceerde hij zijn bevindingen. Hierin concludeert Hamilton dat stoppen met cannabis relatief weinig impact heeft op de algemene mentale gesteldheid van het volk. Een conclusie die haaks staat op het Lancet-onderzoek.
“De link tussen cannabis en psychoses wordt al door wetenschappers onderzocht sinds het middel populair werd in de jaren 60”, verklaart Hamilton aan The Independent. “Een nieuwe analyse van bestaande studies laat zien dat het verhoogde risico zwak is, en de kwetsbaarheden weinig voorkomen. Om dat in perspectief te brengen: als 23 duizend mensen zouden stoppen met cannabis, zou één geval van psychose worden voorkomen.”
Overigens verklaart ook Hamilton dat tabak het grootste gevaar is. En hij stelt dat CBD, een ander bestanddeel in wiet, juist beschermt tegen psychoses. Een stelling die in september 2018 werd bevestigd. Die studie prijst CBD zelfs als hoofdingrediënt voor een middel tegen psychoses.
Hierin schuilt overigens wel een mogelijke verklaring voor de soms overweldigende effecten van sterke wietsoorten met veel THC. CBD balanceert namelijk de effecten van THC. Maar sommige wietsoorten bevatten door veredeling te weinig CBD waardoor de psychoactieve effecten de overhand kunnen nemen.
Kip-ei-discussie
Wiet veroorzaakt geen psychoses. Het helpt mensen met aanleg juist om ze te bedwingen, aldus een onderzoek uit 2018 [Shutterstock/Andrey_Kuzmin & SunnyToys]
Een belangrijke vraag die de Lancet-studie niet beantwoordt, is of de 900 patiënten aanleg hadden voor psychotische klachten. Een ander onderzoek uit 2018 stelt namelijk dat mensen met (aanleg voor) psychotische klachten vaker wiet gebruiken. Dit is het tegenovergestelde van de aanname dat wietgebruik die psychotische klachten veroorzaakt.
De 900 patiënten meldden zich voor de eerste keer bij een zorginstantie vanwege psychotische klachten. Omdat zij ook vaker cannabis gebruiken ten opzichte van de controlegroep, neemt het onderzoek aan dat cannabis de klachten veroorzaakt. Maar is dat wel terecht?
Wiet veroorzaakt geen psychotische klachten, maar wordt juist gebruikt om ze te bedwingen.
Een grootschalige onderzoek dat in augustus 2018 haalt deze aanname onderuit. Deze studie vond dat cannabis bij mensen met (aanleg voor) psychotische klachten een vorm van zelfmedicatie is. De onderzoekers zagen dat psychotische klachten (zoals schizofrenie) een genetische oorzaak hebben. Wiet veroorzaakt de klachten dus niet, maar wordt juist gebruikt om de klachten te bedwingen.
Toch kan het gebeuren dat deze mensen zich vroeg of laat bij een zorginstantie melden omdat de klachten toenemen. Deze patiënten gebruiken weliswaar wiet, maar dat kan niet als oorzaak worden aangemerkt, aldus deze onderzoekers.
Sterkte speelt een rol, maar….
Ook de gerenommeerde Canadese doctorandus en verslavingsdeskundige Rielle Capler onderzocht de vermeende link. Zij zegt ook dat het te kort door de bocht is, om te zeggen wiet psychoses veroorzaakt. Capler benadrukt wel dat zij het risico op een psychose ziet toenemen als iemand te veel en te vaak cannabis gebruikt.
“Dit is tijdelijk, maar het is geen positieve ervaring”, zegt ze. “Als iemand te veel neemt, of een te sterke soort gebruikt, kan dat een ongemakkelijke psychologische ervaring creëren. Deze onaangename ervaring is te vermijden als consumenten begrijpen hoe doseringen, verschillende cannabissoorten en verschillende soorten cannabisproducten hen beïnvloeden.”
Capler vult wel aan dat het risico op zo’n negatieve ervaring toeneemt als iemand erfelijk is belast. Dit kan als er in de familie gevallen van schizofrenie of psychose voorkomen. Genetische factoren spelen dus een grote rol, hetgeen aansluit bij conclusies uit andere onderzoeken.
Tegelijkertijd ziet Capler geen significante link tussen het toenemende cannabisgebruik in Canada en een toename in psychoses. “Ondanks dat het gebruik van cannabis onder de bevolking de afgelopen decennia is toegenomen, hebben we geen parallelle toename van het aantal gevallen van psychoses gezien”, vertelt ze.
Goed doseren is belangrijk
Begin altijd met een lage dosis en bouw rustig op totdat het gewenste resultaat is bereikt. [Shutterstock/Atomazu]
Moeten we het Lancet-onderzoek dan helemaal negeren? Nee, dat niet. Wie alle hierboven genoemde onderzoeken doorneemt, ziet dat er een link is tussen cannabisgebruik en psychoses. Echter is die link niet zo direct als Marta Di Forti beweert.
Het is vooral belangrijk om te realiseren dat THC psychoactief is en het effect in hoge doses overweldigend kan zijn. Het lichaam moet wennen aan THC en zal een bepaalde tolerantie moeten opbouwen voor de stof. Daarom is het advies om altijd met een hele lage dosis te beginnen en langzaam op te bouwen totdat je het gewenste resultaat bereikt. Een advies dat geldt voor zowel recreatieve, maar vooral ook medicinale cannabisgebruikers.
Geen enkel medicijn komt zonder potentiële gevaren. Maar bij verstandig gebruik kan er gelukkig weinig fout gaan.
Laatste update: 21 maart 2019 – 16:32 uur
[Openingsbeeld: Shutterstock/Yarygin]