Misselijkheid en braken als gevolg van chemotherapie is één van de indicaties waarmee je medicinale cannabis kunt krijgen op doktersrecept. Maar hoe kan het eigenlijk dat cannaninoïden, de werkzame stoffen uit de wietplant, werken tegen overgeven en de heftige door chemo-veroorzaakte misselijkheid?
Bijna elke (ex-)kankerpatiënt zal je hetzelfde antwoorden als je vraagt hoe ze chemotherapie ervaren hebben: verschrikkelijk. Haarverlies is misschien één van de meest gehoorde angsten bij het starten van een chemobehandeling, maar het meest angstaanjagende is wellicht de heftige misselijkheid en braakneigingen ten gevolge van de therapie.
Chemotherapie kan een heel heftige lichamelijke reactie teweegbrengen. [Foto: shutterstock/Li Wa]
Emesis, medisch braken, is vele malen heftiger dan ‘gewone’ misselijkheid en komt vrij snel na de behandeling opzetten. Deze door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid (en braken) piekt meestal tussen 6 en 24 uur na de behandeling en kan lang aanhouden. Patiënten eten erdoor weinig tot niets, verliezen zo gewicht en ook de kracht om de zware strijd te winnen of soms zelfs vol te houden.
Standaard farmaceutica worden gebruikt tegen de misselijkheid (anti-emetica) bij chemotherapie. Veel voorgeschreven is bijvoorbeeld dexamethason, een corticosteroïde die ook wordt gebruikt bij aandoeningen waar ernstige ontstekingen aan ten grondslag liggen. Serotonine-receptor agonisten (5-HT3) worden ook weleens ingezet tegen misselijkheid door chemotherapie en ook anti-histamines, anti-depressiva en anti-convulsanten.
Deze middelen zijn echter lang niet altijd effectief. Daarbij hebben veel zeer ernstige bijwerkingen die de klachten alleen maar kunnen verergeren. Zo kun je van dexamethason zelfs maag- en darmklachten krijgen – iets wat je er juist mee wilt tegengaan -, en raken sommige patiënten van deze middelen volledig van de kaart.
Cannabinoïden, zowel plantaardig als synthetisch, bewijzen succesvol de symptomen van chemo-gerelateerde misselijkheid te verminderen. Twee kunstmatige vormen van de plantaardige cannabinoïde delta-9-THC, dronabinol en nabilone, zijn in 1985 zelfs al goedgekeurd door de Amerikaanse voedsel- en warenautoriteit (FDA) om in de VS te mogen gebruiken tegen misselijkheid en braken door chemotherapie.
Sindsdien zijn er al meer dan 30 studies naar uitgevoerd, die bewijzen dat synthetische cannabinoïden effectiever zijn dan traditionele anti-misselijkheid medicijnen. Er is zelfs een groot aantal klinische onderzoeken gedaan, waaraan in totaal 1.366 patiënten deelnamen. Placebo’s en controlemedicatie werden gebruikt, maar de cannabinoïden bleken in alle studies het meest effectief tegen misselijkheid door chemotherapie.
Ondanks dat delta-9-THC en dronabinol exact dezelfde moleculaire structuur hebben, reageert het menselijk lichaam toch anders op de twee stoffen. [Afbeelding: shutterstock/
Patiënten gaven voordelige effecten aan van de synthetische cannabinoïden, zoals euforie. Echter werden ook negatieve effecten waargenomen zoals duizeligheid, depressie, verlaagde bloeddruk, hallucinaties en paranoia. Voor sommige patiënten werden de bijwerkingen zo heftig dat ze zelfs stopten met het experiment.
Sommige experimenten keken naar deze synthetische cannabinoïden in combinatie met traditionele farmaceutica. Zo werd bijvoorbeeld het effect onderzocht van een combinatie van dronabinol samen met dexamethason. Diverse studies bewijzen de anti-emetische werking van deze combi’s, maar de ongewenste bijwerkingen van de synthetische cannabinoïden bleven – ondanks verminderd – terugkeren.
Nabilone en dronabinol werken middels het blokkeren van de binding van serotonine en dopamine, beide geassocieerd met chemo-gerelateerde misselijkheid, aan hun receptoren. Sommige endocannabinoïde-receptoren (onderdeel van het ECS), waar onze lichaamseigen maar ook plantaardige cannabinoïden aan binden, liggen namelijk in de hersendelen waar de emetische reflex plaatsvindt.
Het dorsale vagale complex (DVC) in de hersenstam is de algemene regulator van emesis (misselijkheid/braken). Dit systeem is verantwoordelijk voor de communicatie tussen cellen in het bloed – zoals chemotherapie – en de zenuwcellen die de misselijkheid initiëren. Zowel de DVC als het spijsverteringskanaal beschikken over endocannabinoïde-receptoren die anti-emetische reacties vertonen wanneer ze worden geactiveerd door delta-9-tetrahydrocannabinol (THC).
Waarom synthetische cannabinoïden als het ook (beter) puur natuur kan? [Foto: shutterstock/Creative Family]
Dat in Nederland misselijkheid door chemotherapie (en bij HIV/AIDS) één van de belangrijkste indicaties is waarmee je in aanmerking kom voor medicinale cannabis op doktersrecept, is dan ook niet opmerkelijk. Maar toch is er tot op heden maar een tiental klinische studies gedaan naar de werking van geïnhaleerde cannabis op door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid. In sommige van deze studies werd gekozen voor échte cannabis nadat dronabinol faalde.
Gelukkig stroomt het internet over van anekdotisch bewijs van de ondersteunende werking van cannabis bij de behandeling tegen kanker. Steeds meer kankerpatiënten, zoals Alle, gebruiken immers cannabis, al dan niet in de vorm van verdunde wietolie, om de symptomen van hun chemo- of bestralingstherapie aan te kunnen; en het lichaam in de strijd tegen kanker te versterken.
Liefst twintig jaar lang volgden onderzoekers een grote groep tweelingen en o.a. hun cannabisgebruik in de VS en daaruit vloeit de conclusie dat cannabis op lange termijn niet voor enige cognitieve schade van betekenis zorgt.
Uit onderzoek blijkt duidelijk dat mutaties in het lichaamseigen endocannabinoïden-systeem (ECS) als biologische oorzaken van neurologische en angststoornissen bij de mens voorkomen. Wat betekent dit voor het behandelen van angsten?
Uit onderzoek blijkt dat alle symptomen van posttraumatisch stress syndroom (PTSS) direct na het inhaleren van cannabis met meer dan 50 procent afnemen.
Artrose is één van de meest voorkomende vormen van reuma. Wietolie bij artrose blijkt zeer effectief tegen de pijn en ontstekingen door artrose.
Neuroprotectie, tumoren remmen, hart- en vaatziekten, leveraandoeningen, diabetes en het bestrijden van pijn en ontstekingen... volgens deze review van wetenschappelijke studies is de cannabinoïde CBG bij al deze aandoeningen veelbelovend.
Uit Amerikaans onderzoek bij kankerpatiënten die medicinale cannabis gebruiken, blijkt dat zij dankzij THC en CBD minder pijn hebben maar ook bijvoorbeeld helder kunnen blijven nadenken.
Wellicht dat een endocannabinoïden-tekort een rol speelt bij het ontstaan van migraine. Duidelijk is in ieder geval dat patiënten die medicinale cannabis gebruiken super positief zijn over het effect daarvan op hun hoofdpijn.
THC wordt in oudere wiet omgezet in CBN en juist die cannabinoïde blijkt nu een veelbelovend slaapmiddel dat zonder bedwelming de gehele slaapcyclus - REM en niet-REM slaap - positief beïnvloedt.
Slaapstoornissen, stemmingswisselingen, angst en een laag libido... het zijn de meest voorkomende symptomen bij vrouwen in de overgang. Uit deze studie blijkt echter dat het gebruik van cannabis hierop een positieve invloed heeft.
Klinische en door meerdere specialisten gecontroleerde studie toont aan dat cannabis zenuwschade en neurologische bijwerkingen door chemotherapie kan voorkomen.
Duitse onderzoekers testten 8 cannabinoïden op hun vermogen om ontstekingen aan te pakken en met name CBD doet het zeer veelbelovend, dankzij het activeren van het enzym 15-lipoxygenase-1.
Het staat buiten kijf dat cannabis een linkt heeft met onze geestelijke gezondheid. Hoe het zit met het gebruik van medicinale wiet bij het bestrijden van angst lees je in hier.
Chronische obstructieve longziekte (COPD) doodt jaarlijks miljoenen, maar experts benadrukken dat cannabis geen trigger is voor COPD.
Het behandelen van neuropathische pijn (chronische zenuwpijn) met cannabis blijkt effectief, aldus deze wetenschappelijke review. Volgens de auteurs biedt wiet zelfs een “levensveranderend alternatief” voor conventionele geneesmiddelen!
Israëlische onderzoekers testten medicinale cannabis bij migraine patiënten en die zijn in meerderheid positief over het aantal aanvallen (daalt) en de heftigheid daarvan.
Uit een nieuwe studie blijkt dat cannabis vaak wordt gebruikt door patiënten met tinnitus, waarbij de meeste mensen stellig beweren dat het hun symptomen helpt verlichten.
Uit deze wetenschappelijke review blijkt dat wietolie bij de behandeling van huidwonden niet alleen schade beperkt en voor beter herstel zorgt, maar ook dat dit met minder pijn gepaard gaat dan bij reguliere therapieën.
De in cannabis voorkomende cannabinoïden THC, CBD en CBG vertonen volgens deze internationale studie ‘veelbelovende potentie als anti-kankermiddelen via verschillende mechanismen’.
Veel mensen krijgen in de herfst te maken met klachten die lijken op hooikoorts. Herkenbaar? Ontdek hier hoe wiet helpt bij deze en andere allergieën.
Uit acht jaar wetenschappelijk onderzoek met Alzheimer patiënten blijkt dat matige tot ernstige agitatie - een van de meest schrijnende symptomen van Alzheimer dementie - flink vermindert door gebruik van (synthetische) cannabis.
Finse onderzoekers stellen vast dat cannabis net zo goed werkt voor chronische pijnpatiënten als opioïden, maar wiet geeft daarbij ook nog eens betere slaap, focus en emotioneel welzijn.
Uit deze studie blijkt dat langdurig medicinaal cannabisgebruik geen negatieve veranderingen in hersenfuncties met betrekking tot geheugen, beloning of zelfcontrole veroorzaakt. Oftewel: mediwiet is volkomen veilig voor je brein!
Het eerste onderzoek waarin cannabis wordt vergeleken met slaapmiddelen op recept (PSA's) en vrij verkrijgbare slaapmiddelen (OTC) valt duidelijk in het voordeel van wiet uit. Lees hier hoe & waarom dat zo werkt.
Onderzoekers stellen vast dat de positieve effecten van medicinaal cannabisgebruik op de levenskwaliteit heel snel beginnen: minder pijn, beter sociaal functioneren én een beter emotioneel welzijn.
Onderzoek van de Universiteit van New Mexico wijst uit: 94 procent(!) van de migraine patiënten heeft baat bij medicinale cannabis tegen de pijn.
CBD blijkt een zeer krachtig antidepressivum. Het is in sommige gevallen effectiever dan antidepressiva en ook nog eens vrij van bijwerkingen. Lees hier hoe dat zit.
"CBG zou een nieuwe optie kunnen zijn voor het verminderen van stress en angst bij gezonde volwassenen”, stellen onderzoekers die een klinische proef deden met deze cananbinoïde 'cannabigerol'.
In dit uitgebreide artikel zet Mediwietsite alle relevante wetenschappelijke informatie op een rij over het behandelen van de symptomen van ADHD met cannabis.
In Nederland lijden een half miljoen vrouwen onder de pijnlijke ontstekingsziekte endometriose. Uit onderzoek blijkt dat cannabis bij veel mensen zorgt voor verlichting van de symptomen.
Prof. Cristina Sánchez bestudeert het effect van cannabis in de oncologie. Ze analyseerde verschillende studies om te zien of je wietolie kunt combineren met chemo- en immunotherapie en andere anti-kankerbehandelingen.
Honderden Nederlandse Parkinson patiënten zijn ondervraagd over het gebruik van natuurlijke middelen als koffie, kurkuma en cannabis bij hun behandeling. Wat is de stand van zaken: kan wiet helpen?
Cannabidiol (CBD) heeft een positieve invloed op de symptomen van Autisme Spectrum Stoornis (ASS, autisme). Dit blijkt uit onderzoek op knaagdieren met de aandoening.
