CBD (cannabidiol), het belangrijkste niet-psychoactieve ingrediënt van de cannabisplant, kan gram-positieve bacteriën doden. En nu blijkt – nog indrukwekkender dan gedacht – dat het ook de gram-negatieve bacteriën aanpakt. Deze ontdekking is van grote waarde aangezien deze bacteriën uitblinken in antibiotica-resistentie, omdat ze een extra beschermingslaag hebben; een buitenste celmembraan.
Eerste medicijn sinds de jaren zestig
Het vermogen van CBD om gram-negatieve bacteriën te doden, is recentelijk ontdekt en gerapporteerd door een team van wetenschappers in Australië. Volgens de wetenschappers zou CBD een eersteklas antibiotica kunnen zijn bij het bestrijden van gram-negatieve bacteriën. De laatste keer dat er een medicijn tegen deze bacteriën ontwikkeld werd, was in de jaren zestig.
Het recent uitgevoerde onderzoek werd gepubliceerd in het tijdschrift Communications Biology. Volgens dit artikel doodde CBD niet alleen gram-positieve bacteriën zoals de zeer resistente staphylococcus aureus, streptococcus pneumoniae en clostridium difficile, maar vertoonde het ook potentie om de gram-negatieve bacteriën zoals neisseria gonorrhoeae, neisseria meningitidis, moraxella catarrhalis en legionella pneumophila te bestrijden.
Deze gram-negatieve bacteriën zijn verantwoordelijk voor het seksueel overdraagbare gonorroe, levensbedreigende meningitis, luchtweginfecties (zoals bronchitis en longontsteking) en de veteranenziekte.
Opzet van het onderzoek
‘Onze resultaten tonen aan dat cannabidiol een uitstekende uitwerking heeft op biofilms, het weinig geneigd is om resistentie op te wekken en het dat het op lokale plaatsen binnen het lichaam kan werken. Meerdere onderzoeken naar de precieze werking van CBD wijzen op een verstoring van het membraan als het primaire mechanisme van de cannabidiol’, schrijven de auteurs van het artikel.
De onderzoekers waren wetenschappers van de University of Queensland en Botanix Pharmaceuticals. In het Centre for Superbug Solutions – wat zich bevindt aan de University of Queensland – bootsten wetenschappers onder leiding van universitair hoofddocent dr. Mark Blaskovich de behandeling van een patiënt na. De behandeling in laboratoriummodellen duurde twee weken. In dit tijdsbestek konden ze bestuderen hoe snel de bacteriën muteerden, om te proberen de bacteriedodende kracht van CBD te slim af te zijn.
De potentie van CBD als antibioticum blijkt nog groter, nu cannabidiol ook in staat blijkt om de gevaarlijke gram-negatieve bacteriën te doden… [foto: r.classen/Shutterstock]
De zoektocht naar systemische activiteit
‘Cannabidiol vertoonde een minimale neiging om resistentie te veroorzaken bij de bacteriën. Zelfs wanneer we de potentiële ontwikkeling versnelden, door de concentraties van het antibioticum tijdens de ‘behandeling’ te verhogen, trad hier geen verandering in op. We denken dat cannabidiol bacteriën doodt door hun buitenste celmembranen te laten barsten, maar we weten nog niet precies hoe het dat doet. Naar dit laatste zullen we nog meer onderzoek moeten verrichten’, zegt Blaskovich, de auteur van het artikel in Communications Biology.
Het onderzoeksteam erkent dat het struikelblok voor de verdere ontwikkeling van CBD als een effectief therapeutisch antibioticum het gebrek aan systemische activiteit is. Dit wil zeggen dat het lokaal werkt, en niet door het gehele lichaam. Het team suggereert echter ook dat er reden is om aan te nemen dat chemische analogen van CBD systemisch kunnen worden gebruikt om infecties te behandelen.
‘Onze aanvankelijke onderzoeken naar de structuur-activiteitsrelatie (SAR) leveren bewijs van het potentieel om de kernstructuur van CBD te veranderen, terwijl de activiteit behouden blijft. Dit geeft de hoop dat de fysisch-chemische eigenschappen kunnen worden gewijzigd om systemische activiteit te bieden. Er werden met name variaties gezien in de SAR tegen MRSA (methicilline-resistente S.aureus) en N. gonorrhoeae. Dit betekent dat er potentieel is om een op N. gonorrhoeae gericht middel te ontwikkelen, dat niet alleen selectief is ten opzichte van andere gram-negatieve bacteriën, maar ook ten opzichte van gram-positieve bacteriën’, aldus deze onderzoekers.
Een nieuw antibioticum in wording
Vince Ippolito, president en uitvoerend voorzitter van Botanix, is optimistisch wat betreft de nieuwe bevindingen: ‘De gepubliceerde gegevens laten duidelijk het potentieel van synthetische CBD-antimicrobiële stoffen zien. Ons bedrijf is klaar om levensvatbare antimicrobiële behandelingen op de markt te brengen, waarvan we hopen dat ze in de nabije toekomst meer patiënten mogen genezen. Dit is een belangrijke doorbraak die de wereld nu meer nodig heeft dan ooit.’
Blaskovich zei dat de samenwerking met Botanix het onderzoek heeft versneld, waarbij Botanix heeft bijgedragen aan het SMART formuleren. Deze manier van formuleren heeft geleid tot de ontdekking dat de manier waarop cannabidiol wordt toegediend een enorm verschil maakt in de effectiviteit ervan – als het gaat om het doden van bacteriën. De samenwerking heeft Botanix in staat gesteld om een actueel CBD-onderzoek om te zetten in een klinisch onderzoek naar het verdrijven van de MRSA-bacterie vóór een operatie.
Behandeling tegen gonorroe, meningitis en veteranenziekte
Blaskovich: ‘De klinische resultaten van fase IIa worden ook nog begin dit jaar verwacht. We hopen dat dit de weg vrijmaakt naar effectieve behandelingen voor gonorroe, meningitis en de veteranenziekte. Nu we hebben vastgesteld dat cannabidiol effectief is als het gaat om het bestrijden van deze gram-negatieve bacteriën, kijken we verder naar het werkingsmechanisme, het verbeteren van de activiteit en het vinden van andere soortgelijke moleculen die de weg openen voor een nieuwe soort antibiotica.’
[openingsbeeld: svtdesign/Shutterstock]