Endocannabinoïdentekort mogelijke oorzaak van ziektes als PDS, migraine en fribromyalgie

Voor veel mensen die last hebben van kwaaltjes, of die serieus ziek zijn, is cannabis een uitkomst. Het helpt onder veel meer met de nachtrust, eetlust en ontspanning maar werkt ook goed tegen ontstekingen, pijn, stress en angsten. Maar is het een werking, of vult cannabis in sommige gevallen gewoon een endocannabinoïdentekort aan? 

Cannabinoïden in wiet, zoals CBD en THC werken samen met ons lichaamseigen endocannabinoïden-systeem (ECS)? Dit systeem produceert endocannabinoïden. En die spelen een belangrijke rol bij het gezond houden van ons lichaam. Met andere woorden: het ECS draagt bij aan een goed functionerend lichaam en een gezonde geest. Maar wat gebeurt er als ons lichaam onvoldoende endocannabinoïden aanmaakt?

LEES OOK: De cannabinoïden-brochure • complete werking van mediwiet uitgelegd

Klinisch endocannabinoïdentekort

Endocannabinoïden en het ECS dragen dus bij aan een gezond en goed functionerend lichaam. Het is logisch om aan te nemen dat een niet goed functionerend ECS tot gezondheidsproblemen leidt.

Iemand die hier veel vanaf weet, is de gerenommeerde Amerikaanse arts en onderzoeker Ethan Russo. Tevens directeur van het International Cannabis and Cannabinoids Institute. Zijn hypothese is dat een verstoring van het ECS en een klinisch tekort aan endocannabinoïden tot diverse aandoeningen kunnen leiden. Hij noemt onder meer prikkelbaar darmsyndroom, fibromyalgie, migraine en vergelijkbare ziektes die nauwelijks te behandelen zijn. Laten we eens kijken wat een klinisch tekort aan endocannabinoïden inhoudt.

De theorie van Clinical Endocannabinoid Deficiency (CED = klinisch endocannabinoïdentekort) verklaart dat bovenstaande gezondheidsaandoeningen door een endocannabinoïdentekort komen. Dit kan je vergelijken met de manier waarop een tekort aan bepaalde neurotransmitters ook allerlei ziektes veroorzaakt. Een gebrek aan de neurotransmitter serotonine, kan bijvoorbeeld tot depressies leiden.

Met endocannabinoïden gaat dat net zo. CED houdt dus in dat bepaalde ziektes ontstaan omdat het ECS te weinig endocannabinoïden heeft. Deze tekortkomingen kunnen genetische redenen hebben of het gevolg zijn van een ziekte of letsel.

In 2001 opperde drs. Russo zijn theorie voor het eerst. Sindsdien heeft hij diverse onderzoeken gepubliceerd over het onderwerp.

Russo’s wetenschappelijke onderbouwing van CED

In het onderzoek ‘Clinical Endocannabinoid Deficiency Reconsidered‘ van Russo uit 2016, update hij de hypothese omdat er substantieel bewijs werd gevonden. Ten eerste werden er grote verschillen vastgesteld van de endocannabinoïde ‘anandamide’ in het hersenvocht van migrainepatiënten. Vergelijkbare resultaten werden ook gevonden bij fibromyalgie-patiënten.

Een verminderde ECS-functie werd ook aangetroffen bij mensen met een posttraumatische stress stoornis (PTSS). Bovendien blijkt uit klinische gegevens dat behandelingen met cannabinoïden, in combinatie met een verbeterde levensstijl, de werking van het ECS verbetert. Hierdoor vermindert pijn, verbetert slaap en ontstaan allerlei andere voordelen. Kortom, nog meer bewijs dat het disfunctioneren van ons ECS is gelinkt aan diverse aandoeningen.

“Als de endocannabinoïden-functie vermindert, kan een verlaagde pijngrens optreden, tezamen met afwijkingen in de spijsvertering, stemming, slaap en andere fysiologische systemen die door het endocannabinoïden-systeem (ECS) worden geregeld”, aldus een quote uit het onderzoek.

De studie richtte zich overigens op prikkelbaar darmsyndroom, migraine en fibromyalgie; allemaal ziektes die een verhoogde pijnsensatie veroorzaken. Andere aandoeningen die volgens Russo onder CED vallen, zijn PTSS, glaucoom, taaislijmziekte, neuropathische aandoeningen, fantoompijn, groeiachterstanden bij baby’s, spijsverteringsproblemen, menstruatiepijn, meervoudige miskramen, extreme misselijkheid, bipolaire stoornissen en nog heel veel meer. Veel van deze ziektes zijn vooralsnog onbegrepen en vaak onbehandelbaar.

Zo onderhoud je het ECS

Helaas is er geen magische pil die een tekort aan endocannabinoïden oplost. Het ECS is nog maar dertig jaar geleden ontdekt. Er is nog veel onderzoek nodig om erachter te komen hoe het precies werkt. Er zijn gelukkig wel methodes om de werking van het ECS te boosten.

• Gezonde darmflora: Er is steeds meer bewijs dat de darmflora, met haar miljarden bacteriën, een belangrijke regulator is van het ECS. Men zou daarom onnodig gebruik van antibiotica moeten vermijden, omdat dit het natuurlijke microbiële evenwicht in de darmen beschadigt. Gebruik pro- en prebiotica om het biomechanisme in darmen in vorm te krijgen en houden. Eet ook gezond.
• Eet gezond: Belangrijk om een gezonde darmflora te stimuleren. Maar gezond eten doet veel meer. In voeding zitten alle brandstoffen en bouwstenen voor ons lichaam. Hoe beter de voeding, hoe beter je lichaam presteert. En dat geldt ook voor het ECS. Kies daarom zoveel mogelijk voor onbewerkt, vers voedsel, eet geen kant-en-klaar eten uit zakjes en pakjes en vermijd suiker en andere snelle koolhydraten.
• Beweeg voldoende: Veel zitten is schadelijk voor het ECS. Voldoende bewegen is essentieel voor een optimaal functionerend systeem. Zorg voor minimaal 30 minuten lichaamsbeweging per dag en ga een paar keer per week sporten. Die 30 minuten haal je gemakkelijk als je bijvoorbeeld altijd de trap neemt, gaat rondlopen tijdens het bellen en voor kleine stukjes de fiets pakt.
• Kijk naar de gezondheid van je familie: Er zijn genetische eigenschappen die kunnen bijdragen aan een endocannabinoïdentekort. Wees extra voorzichtig als er familieleden zijn die lijden aan een chronische ziekte. Let ook goed op ongezonde gewoontes die jullie delen.
• Slaap goed en stress minder: Het ECS houdt van evenwicht. Een lichaam dat veel stress en onrust ervaart, brengt je uit balans. Dat werkt gezondheidsproblemen in de hand. Zorg voor die acht uur slaap en ontspan voldoende.

LEES OOK: CBD bij stress zorgt voor een inwendige balans

Volgens Russo is endocannabinoïdentekort nog niet te genezen. Maar het volgen van deze richtlijnen biedt wel kansen om symptomen te verzachten. Misschien zelfs wel tot een niveau dat in de buurt komt van genezing.

Boost het ECS ook met wiet

Zoals we aan het begin opmerkten, lijken de actieve bestanddelen in wiet enorm veel op onze lichaamseigen endocannabinoïden. THC bijvoorbeeld, vertoont overeenkomsten met de endocannabinoïde anandamide. En de werking van het lichaamseigen 2-GP lijkt ook veel op een aantal bestanddelen in wiet, zoals CBD.

De actieve bestanddelen in wiet worden dan ook fytocannabinoïde genoemd. ‘Fyto’ staat voor plantaardig ofwel ‘cannabinoïden uit een plant’. Endo betekent overigens ‘lichaamseigen’, dus cannabinoïden die ons lichaam aanmaakt.

Er zijn meer dan 100 fytocannabinoïden geïdentificeerd in de wietplant. Van een aantal is wetenschappelijk vastgesteld dat die enorm goed samenwerken met ons ECS. Er is nog veel onderzoek nodig, maar de hypothese is dat alle fytocannabinoïden in wiet in meer of mindere mate het ECS triggeren. Hierdoor kunnen cannabinoïden uit wiet bijdragen aan de innerlijke balans van het ECS.

LEES OOK: Het entourage-effect: hoe cannabinoïden samenwerken

De meest bestudeerde cannabinoïden THC en CBD bijvoorbeeld, staan bekend om hun veilige en effectieve ontstekingsremmende, antioxiderende en neuroprotectieve eigenschappen. Maar ook andere cannabinoïden in cannabis lijken in meer of mindere mate een goede uitwerking te hebben op het ECS, en zodoende onze gezondheid te bevorderen. Er is nog veel meer onderzoek nodig, maar THC en CBD laten zien dat het werkt.

Om te profiteren van extra cannabinoïden uit wiet hoef je overigens niet de hele dag joints te roken. Een paar druppels CBD-olie per dag als voedingssupplement kan al voldoende zijn. Dit is bovendien ook goed als extra, preventieve ondersteuning. Bij serieuze klachten kan een sterkere vorm worden gebruikt, zoals wiet verdampen of wietolie met een rijk cannabinoïdenprofiel, inclusief THC.

Op zoek naar meer bewijs

Drs. Russo werkt momenteel aan de financiering en uitvoering van studies om meer informatie te krijgen over dit onderwerp. Hierbij focust hij vooral op micro-organismen in de darmen. Bovendien werkt hij aan een diagnostische test voor fibromyalgiepatiënten.

Ook hoopt hij dat er snel meer bewustwording komt over de ECS. “De overgrote meerderheid van artsen heeft geen achtergrond in de ECS”, zegt hij. “Ondanks het feit dat het bijna 30 jaar geleden werd ontdekt, is het onvoldoende terecht gekomen in het lesmateriaal van medische scholen; het wordt gewoon niet onderwezen. Of dat komt door een ongelukkige associatie met het woord ‘cannabis’ is onduidelijk. Maar het is wel duidelijk dat we een gebrek aan kennis hebben. En zonder die kennis zijn we niet in staat om patiënten effectiever te behandelen”.

Dus de volgende keer dat je bij de dokter bent, begin dan eens over het endocannabinoïdensysteem.

[Openingsfoto: HQuality, Shutterstock]