Het endocannabinoïde-systeem (ECS) speelt een fundamentele rol bij verschillende aspecten van het verouderingsproces, zowel op mentaal als lichamelijk niveau. Daarnaast kan regelmatig gebruik van cannabis dit proces mogelijk vertragen, hoewel het exacte werkingsmechanisme nog niet is vastgesteld. In dit dossier vertellen we je er alles over!
Hersenveroudering, en de daaruit voortvloeiende neurodegeneratie, leiden na verloop van tijd tot verzwakking en cognitieve achteruitgang. Algemene kenmerken van typische leeftijdsgerelateerde neurodegeneratie zijn onder andere geheugenverlies, oriëntatie- en concentratieproblemen (al blijkt uit onderzoek dat de laatste meer verband houdt met een verslechtering van het gehoor en het gezichtsvermogen dan direct met cognitieve achteruitgang).
Abnormale hersenveroudering is een groot probleem voor gezondheidsinstanties wereldwijd. En aangezien de wereldwijde bevolking steeds verder vergrijst en leeftijdsgerelateerde gezondheidsproblemen steeds vaker voorkomen, wordt dit probleem alsmaar groter. Aandoeningen die ervoor zorgen dat de hersenen vroegtijdig of te snel verouderen of achteruitgaan zijn onder andere de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington en ALS (amyotrofe laterale sclerose).
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het potentieel van cannabis en op cannabinoïden gebaseerde therapieën om de symptomen van neurodegeneratie in ziekten als de ziekte van Alzheimer te vertragen of terug te draaien. Ook is er veel onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om normale hersenveroudering te vertragen door het gebruik van cannabis.
LEES OOK: Het endocannabinoïde-systeem (ECS) – een uitgebreide gids
Het verouderingsproces wordt bepaald door de balans tussen schadelijke en defensieve biologische processen, zoals oxidatieve stress en antioxidatie. Uit de meeste onderzoeken blijkt dat het endocannabinoïde-systeem meer verband houdt met de laatste dan met de eerste.
Wat algemene, niet-pathologische veroudering betreft, is aangetoond dat cannabinoïden op moleculair niveau mitochondriale activiteit reguleren, als antioxidanten dienen (via een mechanisme dat onafhankelijk van de belangrijkste cannabinoïden-receptoren lijkt te werken) en processen moduleren die schadelijke macromoleculen verwijderen uit weefsel in de hersenen en het centrale zenuwstelsel.
Op celniveau reguleert het ECS de expressie van de belangrijke neurotransmitter BDNF, oftewel brain-derived neurotrophic factor (bijvoorbeeld: langdurige blootstelling aan THC vermindert opregulatie van BDNF bij ratten), een belangrijke proteïne die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en het onderhoud van gezonde neuronen, wat het vermogen om te helpen bij neurogenese (groei van nieuwe neuronen) verklaart.
Wat veroudering betreft die atypisch of pathologisch (veroorzaakt door een ziekte) is, heeft het ECS in het algemeen een rol gespeeld in de onderdrukking van neuro-inflammatie (bijvoorbeeld: muizen die zo zijn gefokt dat ze CB₁-receptoren missen vertonen een aanzienlijk hoger niveau van neuro-inflammatie), wat kan leiden tot de ontwikkeling van neurodegeneratieve aandoeningen en vroegtijdige, leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang.
Het is dus duidelijk dat het ECS (met name met betrekking tot de CB₁-receptoren en bijbehorende agonisten) een belangrijke rol speelt bij het begin en de ontwikkeling van het verouderingsproces. De twee bekendste endogene cannabinoïden (anandamide en 2-AG) zijn beide agonisten van de CB₁-receptor. Het is niet met zekerheid te zeggen welke van de twee nauwer betrokken is bij het anti-verouderingsproces.
Voorbereidend onderzoek toont echter aan dat een laag gehalte aan FAAH (fatty acid amide hydrolase, het enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van anandamide) verband houdt met een vertraagde hersenveroudering. Dit duidt erop dat een hoog gehalte aan anandamide een gunstig effect kan hebben. Verder onderzoek naar FAAH-remmers is dus raadzaam.
Of cannabis in combinatie met het lichaamseigen endocannabinoïde-systeem de Heilige Graal is om niet of althans veel minder snel ouder te worden… het zou zomaar kunnen!
Naast de mentale gevolgen is het andere belangrijke aspect van veroudering natuurlijk de lichamelijke veroudering. Die wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door veranderingen in de opperhuid, lederhuid en het onderhuidse bindweefsel (de laag vet, bindweefselcellen en macrofagen die net onder de lederhuid ligt).
Door blootstelling aan UVA- en UVB-straling wordt de lederhuid dunner. Dit betekent dat wanneer de huid ouder wordt, die minder elastisch wordt en gaat verzakken. Hierdoor wordt de opperhuid slap en ontstaan er rimpels. De huid wordt ook vatbaar voor vlekken zoals levervlekken. Hiervan wordt gedacht dat ze ontstaan door een opeenhoping van verouderde basale cellen die niet meer verwijderd kunnen worden door de natuurlijke opruimmechanismen van het lichaam.
Inmiddels is bekend dat het endocannabinoïde-systeem op verschillende manieren betrokken is bij het behoud van een gezonde huid, en dat een stoornis van het ECS de oorzaak kan zijn van verschillende neurodegeneratieve aandoeningen. Uit een onderzoek uit 2012, gepubliceerd in het tijdschrift Neurobiology of Aging, bleek dat muizen die zo gefokt waren dat ze CB₁-receptoren misten, niet alleen een vroegtijdig begin van neurodegeneratievertoonden, maar ook histologische veranderingen in de huidelasticiteit die vergelijkbaar zijn met de veranderingen kenmerkend voor typische veroudering. De onderzoekers vonden echter geen andere tekenen van veroudering die in verband konden worden gebracht met de verwijdering van de CB₁-receptoren.
Daarnaast toonde een onderzoek uit 2010 aan dat anandamide een integraal deel uitmaakt van de vorming en afsterving van basale cellen. Basale cellen vormen het hoofdbestanddeel van de opperhuid (90% van alle cellen) en het is algemeen bekend dat voor het behoud van een gezonde huid een doeltreffende proliferatie, groei en uiteindelijke afsterving van deze cellen nodig is.
Het proces van geprogrammeerde celdood is op verschillende belangrijke manieren betrokken bij het verouderingsproces en er zijn steeds meer aanwijzingen die erop duiden dat het ECS daar een belangrijke rol bij speelt.
Hoewel er geen specifiek onderzoek is gedaan naar de rol van het ECS bij celdood met betrekking tot het normale verouderingsproces, zijn er wel talloze onderzoeken die aantonen dat zowel CBD als THC het in algemene zin veroorzaken.
Zo is bijvoorbeeld gebleken dat leukemie- en glioomcellen (glioom is een tumor van het gliaweefsel in de hersenen) gevoelig zijn voor door cannabidiol veroorzaakte apoptose(apoptose is een primaire vorm van geprogrammeerde celdood), maar dat primaire monocyten en gliacellen relatief ongevoelig zijn. Van THC is aangetoond dat het apoptose in menselijke prostaatkankercellen veroorzaakt, hoewel dit effect mogelijk tot stand wordt gebracht op andere manieren dan via de cannabinoïden-receptoren. Andere agonisten, zoals WIN55,212-2, hadden namelijk geen effect.
Daarnaast kwam uit een onderzoek uit 2008 naar voren dat het cannabinoïdezuur en de voorloper van THC, THCA, verantwoordelijk is voor de regulering van celdood in de bladeren van cannabisplanten. Uit dit onderzoek bleek dat wanneer THCA in het bladweefsel wordt ingebracht, dit leidt tot mitochondriale disfunctie in het bladweefsel, en uiteindelijk tot necrose (een andere belangrijke vorm van celdood).
Naast anandamide, THC en CBD zijn er nog andere fyto- en endocannabinoïden die mogelijk een rol spelen bij het behoud van een gezonde huid. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat de endogene CB₂-receptoragonist n-palmitoylethanolamine pruritus (jeuk van de huid) vermindert bij patiënten met atopisch eczeem en aanverwante aandoeningen. Hoewel pruritus voorkomt bij mensen van alle leeftijden, gaat het vaak gepaard met ouder worden.
Daarnaast heeft de unieke combinatie van omega-3- en omega-6-vetzuren in hennepzaad mogelijk ook een gunstig effect op het verouderingsproces van de huid. Een onderzoek uit 2012 uitgevoerd op muizen toonde aan dat bij de groep die hennepolie toegediend had gekregen de dikte van de lederhuid aanzienlijk was verbeterd, alsook de collageenvezelstructuur. Het aantal haarzakjes was toegenomen (afname van het aantal haarzakjes, wat tot kaalheid leidt, is een ander gebruikelijk teken van veroudering).
Hoewel het erop lijkt dat het gebruik van cannabis over het algemeen een gunstige invloed heeft op de vertraging van het verouderingsproces, zijn er mogelijk bepaalde situaties waarin het een nadelig effect kan hebben.
Roken als een toedieningsmethode kan de potentiële voordelen van cannabinoïden als een anti-verouderingsbehandeling tenietdoen, en kan zelfs de huidveroudering helpen versnellen. Dat komt doordat cannabisrook veel van dezelfde koolwaterstoffen bevat als tabaksrook.
Ondanks aanwijzingen dat deze koolwaterstoffen (die desondanks worden beschouwd als kankerverwekkend) geen verband houden met kanker bij rokers van cannabis, zijn er ook aanwijzingen dat ze wel schade veroorzaken op celniveau. De manier waarop is mogelijk afhankelijk van de genetische samenstelling.
In het algemeen lijkt het er dus op dat het niet erg waarschijnlijk is dat het gebruik van cannabis het verouderingsproces versnelt, en dat regelmatig gebruik (bij voorkeur op een ander manier dan roken) de klinische tekenen van veroudering in de hersenen en de weefsels van de opperhuid en lederhuid zelfs kan vertragen of terugdraaien.
Liefst twintig jaar lang volgden onderzoekers een grote groep tweelingen en o.a. hun cannabisgebruik in de VS en daaruit vloeit de conclusie dat cannabis op lange termijn niet voor enige cognitieve schade van betekenis zorgt.
Uit onderzoek blijkt duidelijk dat mutaties in het lichaamseigen endocannabinoïden-systeem (ECS) als biologische oorzaken van neurologische en angststoornissen bij de mens voorkomen. Wat betekent dit voor het behandelen van angsten?
Uit onderzoek blijkt dat alle symptomen van posttraumatisch stress syndroom (PTSS) direct na het inhaleren van cannabis met meer dan 50 procent afnemen.
Artrose is één van de meest voorkomende vormen van reuma. Wietolie bij artrose blijkt zeer effectief tegen de pijn en ontstekingen door artrose.
Neuroprotectie, tumoren remmen, hart- en vaatziekten, leveraandoeningen, diabetes en het bestrijden van pijn en ontstekingen... volgens deze review van wetenschappelijke studies is de cannabinoïde CBG bij al deze aandoeningen veelbelovend.
Uit Amerikaans onderzoek bij kankerpatiënten die medicinale cannabis gebruiken, blijkt dat zij dankzij THC en CBD minder pijn hebben maar ook bijvoorbeeld helder kunnen blijven nadenken.
Wellicht dat een endocannabinoïden-tekort een rol speelt bij het ontstaan van migraine. Duidelijk is in ieder geval dat patiënten die medicinale cannabis gebruiken super positief zijn over het effect daarvan op hun hoofdpijn.
THC wordt in oudere wiet omgezet in CBN en juist die cannabinoïde blijkt nu een veelbelovend slaapmiddel dat zonder bedwelming de gehele slaapcyclus - REM en niet-REM slaap - positief beïnvloedt.
Slaapstoornissen, stemmingswisselingen, angst en een laag libido... het zijn de meest voorkomende symptomen bij vrouwen in de overgang. Uit deze studie blijkt echter dat het gebruik van cannabis hierop een positieve invloed heeft.
Klinische en door meerdere specialisten gecontroleerde studie toont aan dat cannabis zenuwschade en neurologische bijwerkingen door chemotherapie kan voorkomen.
Duitse onderzoekers testten 8 cannabinoïden op hun vermogen om ontstekingen aan te pakken en met name CBD doet het zeer veelbelovend, dankzij het activeren van het enzym 15-lipoxygenase-1.
Het staat buiten kijf dat cannabis een linkt heeft met onze geestelijke gezondheid. Hoe het zit met het gebruik van medicinale wiet bij het bestrijden van angst lees je in hier.
Chronische obstructieve longziekte (COPD) doodt jaarlijks miljoenen, maar experts benadrukken dat cannabis geen trigger is voor COPD.
Het behandelen van neuropathische pijn (chronische zenuwpijn) met cannabis blijkt effectief, aldus deze wetenschappelijke review. Volgens de auteurs biedt wiet zelfs een “levensveranderend alternatief” voor conventionele geneesmiddelen!
Israëlische onderzoekers testten medicinale cannabis bij migraine patiënten en die zijn in meerderheid positief over het aantal aanvallen (daalt) en de heftigheid daarvan.
Uit een nieuwe studie blijkt dat cannabis vaak wordt gebruikt door patiënten met tinnitus, waarbij de meeste mensen stellig beweren dat het hun symptomen helpt verlichten.
Uit deze wetenschappelijke review blijkt dat wietolie bij de behandeling van huidwonden niet alleen schade beperkt en voor beter herstel zorgt, maar ook dat dit met minder pijn gepaard gaat dan bij reguliere therapieën.
De in cannabis voorkomende cannabinoïden THC, CBD en CBG vertonen volgens deze internationale studie ‘veelbelovende potentie als anti-kankermiddelen via verschillende mechanismen’.
Veel mensen krijgen in de herfst te maken met klachten die lijken op hooikoorts. Herkenbaar? Ontdek hier hoe wiet helpt bij deze en andere allergieën.
Uit acht jaar wetenschappelijk onderzoek met Alzheimer patiënten blijkt dat matige tot ernstige agitatie - een van de meest schrijnende symptomen van Alzheimer dementie - flink vermindert door gebruik van (synthetische) cannabis.
Finse onderzoekers stellen vast dat cannabis net zo goed werkt voor chronische pijnpatiënten als opioïden, maar wiet geeft daarbij ook nog eens betere slaap, focus en emotioneel welzijn.
Uit deze studie blijkt dat langdurig medicinaal cannabisgebruik geen negatieve veranderingen in hersenfuncties met betrekking tot geheugen, beloning of zelfcontrole veroorzaakt. Oftewel: mediwiet is volkomen veilig voor je brein!
Het eerste onderzoek waarin cannabis wordt vergeleken met slaapmiddelen op recept (PSA's) en vrij verkrijgbare slaapmiddelen (OTC) valt duidelijk in het voordeel van wiet uit. Lees hier hoe & waarom dat zo werkt.
Onderzoekers stellen vast dat de positieve effecten van medicinaal cannabisgebruik op de levenskwaliteit heel snel beginnen: minder pijn, beter sociaal functioneren én een beter emotioneel welzijn.
Onderzoek van de Universiteit van New Mexico wijst uit: 94 procent(!) van de migraine patiënten heeft baat bij medicinale cannabis tegen de pijn.
CBD blijkt een zeer krachtig antidepressivum. Het is in sommige gevallen effectiever dan antidepressiva en ook nog eens vrij van bijwerkingen. Lees hier hoe dat zit.
"CBG zou een nieuwe optie kunnen zijn voor het verminderen van stress en angst bij gezonde volwassenen”, stellen onderzoekers die een klinische proef deden met deze cananbinoïde 'cannabigerol'.
In dit uitgebreide artikel zet Mediwietsite alle relevante wetenschappelijke informatie op een rij over het behandelen van de symptomen van ADHD met cannabis.
In Nederland lijden een half miljoen vrouwen onder de pijnlijke ontstekingsziekte endometriose. Uit onderzoek blijkt dat cannabis bij veel mensen zorgt voor verlichting van de symptomen.
Prof. Cristina Sánchez bestudeert het effect van cannabis in de oncologie. Ze analyseerde verschillende studies om te zien of je wietolie kunt combineren met chemo- en immunotherapie en andere anti-kankerbehandelingen.
Honderden Nederlandse Parkinson patiënten zijn ondervraagd over het gebruik van natuurlijke middelen als koffie, kurkuma en cannabis bij hun behandeling. Wat is de stand van zaken: kan wiet helpen?
Cannabidiol (CBD) heeft een positieve invloed op de symptomen van Autisme Spectrum Stoornis (ASS, autisme). Dit blijkt uit onderzoek op knaagdieren met de aandoening.
