Dit is hoe cannabis verschillende soorten pijn verlicht

Cannabis staat erom bekend dat het pijn verlicht. Maar pijn is een complexe klacht die om verschillende redenen kan ontstaan. Niet elk type pijn reageert even goed op de heilzame bestanddelen in wiet. En ook het kiezen van het juiste cannabisproduct is essentieel. Om je op weg te helpen, kijken we in dit artikel naar de drie typen pijn en hoe cannabis kan helpen om die te verlichten.

De complexiteit van pijn

Pijn vloeit voort uit de gecoördineerde activering van zenuwcellen in het lichaam en hersencellen in verschillende hersengebieden. Dit leidt tot een pijngevoel en kan bovendien de sterkte van pijnsignalen moduleren.

Er bestaan verschillende soorten pijn die zijn onder te verdelen in drie categorieën:

• Nociceptieve (acute) pijn
• Neuropathische (zenuw) pijn
• Chronische pijn (oorzaak kan van alles zijn)

Hoewel er maar drie categorieën zijn, is pijn een complex samenspel van allerlei neurologische processen. Dat blijkt wel uit het feit dat mensen in sommige gevallen, na lichamelijk letsel (nociceptieve pijn) geen pijn ervaren. Denk aan een slachtoffer van een auto-ongeluk dat in de eerste momenten na het ongeval pijnloos uit de auto kruipt. Het omgekeerde is ook mogelijk. Namelijk iemand die pijn ervaart zonder dat er sprake is van lichamelijk letsel. Denk hierbij bijvoorbeeld aan fibromyalgie.

De ervaring van pijn is bovendien afhankelijk van factoren als stemming, context van de pijn en aandacht voor het eventuele letsel. Kortom, een complex samenspel van meerdere factoren.

Omdat elk type pijn een andere oorsprong heeft, hebben ze allemaal een eigen, optimale behandelingsstrategie. Dit geldt voor reguliere medicatie, maar ook voor medicinale wiet. In dit artikel kijken we naar de drie pijncategorieën en welke pijnstillende rol wiet kan spelen.

Pijn door een schaafwond is een vorm van Nociceptieve pijn. [Shutterstock/Hatchapong Palurtchaivong]

Cannabis en nociceptieve pijn

Nociceptieve pijn is het gevolg van weefselschade. Het wordt subjectief omschreven als scherpe, pijnlijke of kloppende pijn die volgt op fysieke schade. Wanneer je gewond raakt, schakelt het beschadigde weefsel talrijke ontstekings- en afweercellen in om de schade te herstellen. Deze cellen maken eiwitten en signaalstoffen vrij die receptoren activeren op zenuwen. Dit proces zorgt weer voor een activatie van signalen die, via het ruggenmerg, hun weg vinden naar de hersenen. Hierdoor ontstaat een gevoel van pijn dat het hele lichaam kan beïnvloeden.

Nociceptieve pijn verlichten kan op een aantal manieren:

• Door de pijn op de plaats van het letsel te dempen.
• Door het temperen van pijnprikkels naar de hersenen.
• Door het blokkeren van het ontstekingsproces.
• Door het blokkeren van pijnsignalen, veroorzaakt door het ontstekingsproces.

Cannabis kan bij al deze processen pijn verminderen. Dat werkt zo.

De overvloedig aanwezige cannabinoïdes THC en CBD kunnen de pijn op de plaats van het letsel verminderen. Beide hebben bovendien een krachtige ontstekingsremmende werking. De ontstekingsremmende eigenschappen van THC worden voornamelijk gedreven door de activering van CB2-receptoren op immuuncellen, die de pijnreactie van het lichaam op verwondingen dempt. CBD vermindert ook de ontsteking door het blokkeren van ontstekingsmediatoren. Bovendien zet CBD macrofaag reparatiecellen, die bijdragen aan de ontstekingsreactie, om naar cellen die de reactie tegengaan.

LEES OOK: Zo werkt de ontstekingsremmende eigenschap van CBD

De voordelen van THC en CBD op het verlichten van nociceptieve pijn zijn goed gedocumenteerd in zowel knaagdiermodellen van ontstekingen en in klinische studies bij mensen.

THC kan pijn ook beïnvloeden door de signalen die door het ruggenmerg naar de hersenen gaan te moduleren. Dit gebeurt direct door CB1-receptoren te activeren en indirect door de opioïde receptoractivering te verhogen. Hierdoor werken opioïde pijnstillers beter. CBD heeft ook effect op de pijnverwerking. Het verhoogt namelijk de aanmaak van de lichaamseigen cannabinoïde anandamide. Deze stof werkt vervolgens net als THC en activeert CB1-receptoren.

CBD heeft ook een groot aantal doelen buiten het endocannabinoïden-systeem (ECS) die bijdragen aan pijnverlichting. Een daarvan, mogelijk de belangrijkste, is de eigenschap van CBD om receptoren te boosten die reageren op de neurotransmitter GABA. Door dit effect is CBD in staat om pijnsignalen te dempen die onderweg zijn naar de hersenen.

Een ander effect heeft te maken met het feit dat wiet het bewustzijn verandert. Als je je goed voelt, is de kans kleiner dat je je focust op dingen die pijn doen. Een positieve stemming houdt niet alleen je aandacht af van dingen die storen. Het kan ook direct pijnsignalen verminderen die de hersenen binnenkomen. Het is een fenomeen van bewustzijnsvergroting en het kan krachtig zijn bij pijn. Zeker in het begin.

Ook CBD kan de stemming verbeteren door serotonine-receptoren te activeren. Dit heeft een angst- en stressverminderend effect. Aangezien depressie en angst vaak voorkomen bij mensen met langdurige pijn, is het stemmingsverbeterende effect van CBD een waardevolle aanvulling op de pijntherapie.

LEES OOK: Het effect van wiet op angst, depressie en stress

Na verloop van tijd zal de pijnstillende werking van wiet kunnen afnemen. Dit is het gevolg van tolerantie voor THC en de activering van CB1-receptoren. Om de pijnstillende werking te behouden en tegelijkertijd het risico op tolerantie te verminderen, moeten we evenwichtige THC- en CBD-producten overwegen voor een langdurige pijnbehandeling.

Zenuw bekneld in je rug? Dan heb je last van neuropathische pijn. [Shutterstock/TB studio]

Cannabis en neuropathische pijn

Neuropathische pijn is anders dan nociceptieve pijn. Deze pijn vloeit namelijk voort uit schade aan het zenuwstelsel. Veel mensen worden getroffen door deze pijncategorie. Het treft 7 tot 10 procent van de bevolking.

Dat komt vooral omdat er veel oorzaken aan ten grondslag kunnen liggen. Neuropathische pijn kan voortkomen uit letsel zoals beknelling of diepe wonden, problemen in de rug zoals een hernia en uit ziektes. Denk aan multiple sclerose. Deze ziekte breekt de isolatie van zenuwcellen af, wat leidt tot neuropathische pijn. Maar ook aandoeningen als de ziekte van Parkinson, HIV, diabetes en gordelroos veroorzaken neuropathische pijn. En neuropathische pijn is een veelvoorkomende bijwerking bij chemotherapie.

Neuropathische pijn is moeilijk te behandelen omdat het niet voortkomt uit letsel of een ontstekingen. Die kunnen worden bestreden met ontstekingsremmers zoals ibuprofen en wiet.

Toch wenden veel mensen die last hebben van neuropathische pijn zich tot cannabis. Of het nu gaat om ziekte, amputatie, beknelde zenuwen of chemotherapie; steeds meer mensen kiezen mediwiet als (aanvulling op) pijnstilling van (langdurige) neuropathische pijn. Cannabis blijkt namelijk een veelbelovende behandeloptie. De voordelen zijn veelvuldig anekdotisch waargenomen. Maar ook wetenschappelijk in zowel aan kanker als aan niet-kanker-gerelateerde vormen van neuropathische pijn in knaagdiermodellen en klinische studies bij mensen.

LEES OOK: Medicinale cannabis bij kanker • een startpunt voor patiënten

Ischias is een voorbeeld van een niet aan kanker of chemotherapie gerelateerde pijn. Hierbij heb je last van pijn in de onderrug met eventueel uitstraling naar de billen en/of benen. Bij Ischias is de pijn niet continu aanwezig, maar verergeren de klachten wel bij beweging. Er kan echter wel korte felle pijn zijn of continu zeurende pijn. Pijn bij ischias laten afnemen kan door het activeren van CB1-receptoren.

De voordelen van het activeren van CB1-receptoren bij vormen van neuropathische pijn suggereren dat wiet neuropathische pijn kan verlichten. En wel door de pijnsignalen in het ruggenmerg en hun verwerking in de hersenen te verzwakken. Net als bij nociceptieve pijn kan over-activering van CB1-receptoren met THC uiteindelijk ook leiden tot tolerantie. Daarom is goed gebalanceerd product met THC en CBD op de lange termijn effectiever.

Overigens helpt ook CBD-rijke cannabis bij neuropathische pijn. Bovendien werkt CBD beschermend tegen de ontwikkeling van chemotherapie-geïnduceerde pijn, Dit doet het bestanddeel door serotonine receptoren te activeren. Belangrijk hierbij is dat CBD beschermt zonder afbreuk te doen aan de effectiviteit van chemotherapie. Dit maakt CBD een veelbelovend onderdeel van de profylactische strategie voor chemotherapiepatiënten.

Chronische of centrale pijn is langdurige pijn die het lichaam beheerst, zonder direct aanwijsbare oorzaak. [Shutterstock/Lightspring]

Cannabis en chronische pijn

Chronische pijn, ook wel centrale pijn genoemd, is een verzamelnaam voor soorten pijn die het gevolg zijn van disfunctionaliteit in het zenuwstelsel. Hoewel chronische pijn soms het gevolg is van letsel, ontstaat het vaak zonder directe oorzaak. Dit maakt deze pijn doorgaans moeilijk te behandelen. Fibromyalgie is een klassiek voorbeeld. De exacte oorsprong van deze ziekte is nog niet helemaal bekend. Maar men vermoedt een disfunctie in de manier waarop pijnsignalen hun weg naar de hersenen vinden en worden verwerkt.

Vanwege de diversiteit in chronische, centrale pijn, zijn er weinig studies die de voordelen van cannabis in deze pijncategorie onderzoeken. De meest bekende voordelen van cannabis bij de behandeling van chronische, centrale pijn is wederom fibromyalgie. In een onderzoek onder 26 fibromyalgiepatiënten meldden allen voordelen van cannabisgebruik. De helft stopte met het gebruik van andere medicijnen. Dit suggereert dat wiet de broodnodige verlichting kan bieden voor mensen met fibromyalgie en mogelijk andere centrale pijnklachten van onbekende oorsprong.

MEER LEZEN: Cannabis blijkt beste behandeling bij fibromyalgie

Evenwichtige THC/CBD-producten

Zoals je ziet kan wiet op verschillende manieren pijn verzachten. Ook toont een toenemend aantal studies dat cannabis een effectieve pijnbehandeling is met minder bijwerkingen dan veel reguliere middelen. Sommige rapporten beweren echter nog steeds dat het bewijs zwak is.

Sommige van deze negatieve conclusies kunnen het gevolg zijn van het gebruik van cannabissoorten met een hoog THC/laag-CBD gehalte. Daarvan is bekend dat ze meer bijwerkingen veroorzaken (een sterke, ongewenste high bijvoorbeeld). Bovendien treedt bij dergelijke gehaltes snel tolerantie op.

Hoewel producten met een hoog THC-gehalte in eerste instantie effectieve pijnstillers kunnen zijn, vormen ze geen optimale pijnverlichtingsstrategie. Overweeg in plaats daarvan evenwichtige THC/CBD-producten, of CBD-rijke producten, omdat deze een betere behandeling op lange termijn bieden voor allerlei soorten pijnklachten.

[openingsbeeld:  northallertonman/Shutterstock]