Fibromyalgie staat ook wel bekend als ‘weke delen-reuma’. De ziekte wordt slecht begrepen. Als gevolg hiervan is de ontwikkeling van een behandeling een echte uitdaging. Tegenwoordig gaat in dit kader steeds meer aandacht uit naar medicinale cannabis. Wat heeft de wetenschap inmiddels ontdekt? We kijken naar een paar studies.
Zoals gezegd, staat fibromyalgie bekend als ‘weke delen-reuma’. In Nederland hebben ongeveer 340.000 mensen fibromyalgie. Mensen die eraan lijden hebben veel pijn, met name in de spieren, pezen en banden, oftewel de zachte delen van het lichaam. Deze chronische pijn gaat samen met stijfheid, vermoeidheid en stemmingswisselingen.
Behandeling is vaak lastig. Veel behandelingen zijn niet effectief en patiënten gaan van de ene therapie naar de andere, met alle teleurstellingen van dien. Bovendien ondervinden mensen die met fibromyalgie leven helaas vaak bijwerkingen op medicijnen. Dit beperkt de behandelingsopties nog meer.
Er is steeds meer belangstelling voor medicinale cannabis als behandeling voor fibromyalgie. Cannabis werd al 5.000 jaar geleden in het oude China gebruikt om krampen en pijn te behandelen. Dit komt niet alleen door de effecten op pijn (pijnstillende eigenschappen), maar ook door het vermogen om bij andere bijbehorende symptomen zoals slapeloosheid, angst en depressie te helpen.
Ons lichaam zit vol met receptoren die reageren op en samenwerken met cannabinoïden uit cannabis… [beeld: WuttikitStudio/Shutterstock]
Om de behandeling te begrijpen, kijken we eerst naar het endocannabinoïde systeem. Cannabis bevat meer dan 500 actieve verbindingen, waaronder ten minste 140 cannabinoïden. Als gevolg van nieuw onderzoek worden echter nog steeds nieuwe cannabinoïden gevonden.
Deze verbindingen kunnen het lichaam beïnvloeden door interactie met en activering van het endocannabinoïde systeem (ECS). Dit is een lichaamseigen systeem. Het ECS is verdeeld in drie hoofddelen: receptoren die door het hele lichaam worden verspreid, cannabinoïdemoleculen die zich combineren met de receptoren en deze activeren, en metabolische enzymen.
Bijzonder hoge concentraties cannabinoïde-receptoren worden aangetroffen in het zenuwstelsel, het immuunsysteem, botten en gewrichten. Op deze plaatsen heeft het ECS zijn belangrijkste functies. De centrale rol van de enzymen is om de moleculen te synthetiseren die het ECS activeren of om ze af te breken en te voorkomen dat ze de receptoren activeren.
Cannabinoïdemoleculen die het ECS activeren, zijn in drie verschillende omgevingen te vinden: in het lichaam, in de cannabisplant en in farmaceutische preparaten.
Als ze van nature in het lichaam voorkomen, worden ze endocannabinoïden genoemd (‘endo’ betekent in het Grieks ‘in’) en spelen ze een belangrijke rol in de ‘homeostase’ oftewel de balans van het lichaam. Endocannabinoïden worden door het lichaam aangemaakt als reactie op verschillende soorten stress, waaronder fysieke en psychologische. De exacte functies van de ECS moeten nog worden begrepen.
De andere natuurlijk voorkomende cannabinoïden zijn aanwezig in de plant Cannabis sativa en staan bekend als fytocannabinoïden. De meest bestudeerde fytocannabinoïdemoleculen zijn tetrahydrocannabinol (THC) en cannabidiol (CBD). Deze fytocannabinoïden hebben overeenkomsten met de endocannabinoïden wat betreft hun vermogen om het ECS te activeren.
Tot slot zijn er ook cannabinoïden gesynthetiseerd als farmaceutische preparaten. De meeste farmaceutische preparaten zijn gesynthetiseerde cannabinoïdemoleculen die analogen zijn van (vergelijkbaar met of bijna identiek aan) THC, bijvoorbeeld Nabilone, dat door de FDA in de Verenigde Staten is goedgekeurd voor gebruik.
Er zijn tot nu toe twee cannabinoïde-receptoren geïdentificeerd. Het is waarschijnlijk dat er door toekomstig onderzoek meer zullen volgen. Zowel cannabinoïde-receptor 1 (CB1) als cannabinoïde-receptor 2 (CB2) kunnen worden geactiveerd door ze met cannabinoïdemoleculen te combineren. Het maakt hierbij geen verschil of het gaat om endocannabinoïden, fytocannabinoïden of synthetische cannabinoïden.
De combinatie van de cannabinoïdemoleculen en de cannabinoïdereceptor activeert specifieke signaalroutes in cellen. Een van de centrale resultaten van deze signaalroutes in cellen is het verminderen van de afgifte van neurotransmitters. Neurotransmitters zijn de primaire signalen van het zenuwstelsel, die betrokken zijn bij veel processen, waaronder pijnperceptie en andere hersenfuncties zoals slaap en angst.
CB1-receptoren bevinden zich voornamelijk in het zenuwstelsel in zowel de hersenen als de perifere zenuwen die zich vanaf het ruggenmerg uitstrekken. CB2-receptoren daarentegen zijn voornamelijk gevonden op cellen van het immuunsysteem en verschillende soorten musculoskeletale cellen. Het zijn deze effecten op pijn, slaap en angst die nuttig kunnen zijn bij fibromyalgie.
Nog lang niet alles is onderzocht of duidelijk geworden, maar het lijkt erop dat fibromyalgie patiënten meer baat hebben bij THC dan bij CBD… [foto: petrmalinak/Shutterstock]
Onderzoek naar medicinale cannabis is relatief nieuw. Dit ligt vooral aan de juridische status ervan: het is onmogelijk of in ieder geval erg moeilijk om medische studies uit te voeren op illegale stoffen. Sinds de veranderende regelgeving in de Verenigde Staten is er steeds meer belangstelling en worden er steeds meer studies uitgevoerd. Dit onderzoeksgebied is echter nog relatief jong en daarom zijn er nog niet veel gegevens over de effecten van cannabis bij fibromyalgie.
In een goed opgezette studie, gepubliceerd door Pain Medicine in oktober 2020, werd gekeken hoe THC-cannabisolie de symptomen en kwaliteit van leven van fibromyalgiepatiënten zou kunnen beïnvloeden. De studie keek naar 17 vrouwen met fibromyalgie in de stad Florianopolis, Brazilië, die één druppel THC per dag kregen. Deze dosis werd op basis van hun symptomen verhoogd.
De proefpersonen kregen een Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ) dat ze tijdens de acht weken durende studie verschillende keren moesten invullen. De onderzoekers ontdekten dat “de cannabisgroep een significante afname van de FIQ-score vertoonde in vergelijking met de placebogroep”. Ze ontdekten namelijk dat de cannabisgroep significante verbeteringen rapporteerde in de volgende meting: ‘goed voelen’, ‘pijn’, ‘werk doen’ en ‘vermoeidheid’.
Een recente, maar slechts kleine studie van hoge kwaliteit (gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie) onderzocht het analgetische (pijnstillende) effect van cannabis van farmaceutische kwaliteit bij 20 patiënten met fibromyalgie. De vier groepen kregen ofwel cannabis met een hoog THC-gehalte met minimale CBD, gelijke THC en CBD, hoge CBD met minimale THC of een placebo (geen THC of CBD).
Na de behandeling maten patiënten spontane pijnniveaus (pijn die aanwezig is zonder duidelijke trigger) en ondergingen pijntesten (pijn die wordt veroorzaakt door een trigger).
Patiënten die de combinatie van CBD en THC kregen, hadden statistisch verbeterde pijnscores in de geïnduceerde drukpijntest en een 30% lagere pijnscore in vergelijking met de placebo. Geen van de behandelingen had een effect op spontane pijnniveaus. CBD-cannabis zonder THC vertoonde geen effecten van pijnniveaus.
Twee andere gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken keken naar het effect van de synthetische cannabinoïde Nabilone op fibromyalgie. Eén proef vergeleek de behandeling met Nabilone met een placebo en de andere proef vergeleek Nabilone met Amitriptyline. Dit is een tricyclisch antidepressivum dat bij fibromyalgie wordt gebruikt. De proef waarin Nabilone met een placebo werd vergeleken, leverde bewijs van lage kwaliteit op dat de cannabinoïde verbeterde pijnbeheersing en een meting van de kwaliteit van leven opleverde. Er werd geen effect op vermoeidheid of depressie gezien.
De studie waarin Nabilone versus Amitriptyline werd onderzocht, vond bewijs van lage kwaliteit voor verbeterde slaap met behandeling met cannabinoïden. In tegenstelling tot de vorige trial was er geen effect op pijn of kwaliteit van leven.
Onlangs werd een groter observatieonderzoek met 367 patiënten gepubliceerd waarin medicinale cannabis op plantenbasis werd onderzocht die mogelijk THC- of CBD-rijk was. 80% van de patiënten rapporteerde een verbetering van hun symptomen zoals slaap en depressie. Er waren ook significante verbeteringen in pijnbeleving en kwaliteit van leven.
In termen van bijwerkingen waren de meest voorkomende duizeligheid (8%), droge mond (7%), misselijkheid en braken (5%) en hyperactiviteit (5%). Hallucinaties werden bij 1% van de deelnemende patiënten gemeld.
De resultaten van deze proef lijken bemoedigend. Niettemin is het belangrijk om te erkennen dat dit een observatieproef is. Dat betekent in termen van de methodologie dat de resultaten mogelijk zijn beïnvloed door andere factoren dan de behandeling.
Wat betreft de bijwerkingen van de behandeling met cannabinoïden: de meest opvallende zijn de onmiddellijke effecten op de motorische en cognitieve functies. Deze kunnen tot vijf uur aanhouden. Bovendien kan het roken van cannabis een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van luchtwegaandoeningen. Cannabisgebruik is ook in verband gebracht met psychose, paranoia en angst, vooral in verband met THC.
Tot nu toe toont het huidige onderzoek bewijs van lage tot gemiddelde kwaliteit aan dat behandeling met cannabinoïden, zowel plantaardig als synthetisch, een gunstig effect heeft op mensen die met fibromyalgie leven. Het sterkste bewijs is dat dit effect door THC wordt veroorzaakt.
Dit in tegenstelling tot beperkt bewijs van de effectiviteit van CBD bij fibromyalgie. Klinisch onderzoek naar behandeling met cannabinoïden is relatief nieuw en het merendeel van de beschreven trials is kleinschalig. Het is waarschijnlijk dat met grotere onderzoeken van hoge kwaliteit de effecten van behandeling met cannabinoïden bij fibromyalgie duidelijker zullen worden.
Er zijn bekende associaties tussen fibromyalgie, migraine en het prikkelbare darm syndroom (PDS). Er is gesuggereerd dat deze ziekten/syndromen een vergelijkbare onderliggende oorzaak hebben en dat ze allemaal met cannabis kunnen worden behandeld. De voorgestelde oorzaak is endocannabinoïde-deficiëntie.
Er is enig onderzoek dat verlaagde niveaus van endocannabinoïden bij patiënten met migraine heeft gevonden en verlaagde niveaus in een studie van muismodellen met overgevoeligheid voor pijn. Er zijn ook steeds meer gegevens die aantonen dat het ECS een rol kan spelen bij de ontwikkeling van een veranderde gastro-intestinale functie.
Momenteel zijn er echter geen studies die de endocannabinoïde-niveaus bij fibromyalgie of PDS onderzoeken. Endocannabinoïde-tekort is dus nog steeds een theorie. Er zijn weinig gegevens en het is een gebied van lopend onderzoek.
Fibromyalgie is een slopende ziekte met een beperkte behandeling. Medicinale cannabis kán een nieuwe behandelingsoptie bieden. Ondanks beperkte gegevens lijkt het onderzoek steeds meer gunstige effecten aan te tonen. De beslissing om met de behandeling te beginnen, moet samen met de behandelend arts worden genomen na overleg en afweging van de voor- en nadelen.
LEES OP MEDIWIETSITE:
https://www.mediwietsite.nl/klinische-studie-wietolie-rijk-aan-thc-is-effectief-bij-fibromyalgie/
Wellicht dat een endocannabinoïden-tekort een rol speelt bij het ontstaan van migraine. Duidelijk is in ieder geval dat patiënten die medicinale cannabis gebruiken super positief zijn over het effect daarvan op hun hoofdpijn.
THC wordt in oudere wiet omgezet in CBN en juist die cannabinoïde blijkt nu een veelbelovend slaapmiddel dat zonder bedwelming de gehele slaapcyclus - REM en niet-REM slaap - positief beïnvloedt.
Slaapstoornissen, stemmingswisselingen, angst en een laag libido... het zijn de meest voorkomende symptomen bij vrouwen in de overgang. Uit deze studie blijkt echter dat het gebruik van cannabis hierop een positieve invloed heeft.
Klinische en door meerdere specialisten gecontroleerde studie toont aan dat cannabis zenuwschade en neurologische bijwerkingen door chemotherapie kan voorkomen.
Duitse onderzoekers testten 8 cannabinoïden op hun vermogen om ontstekingen aan te pakken en met name CBD doet het zeer veelbelovend, dankzij het activeren van het enzym 15-lipoxygenase-1.
Het staat buiten kijf dat cannabis een linkt heeft met onze geestelijke gezondheid. Hoe het zit met het gebruik van medicinale wiet bij het bestrijden van angst lees je in hier.
Chronische obstructieve longziekte (COPD) doodt jaarlijks miljoenen, maar experts benadrukken dat cannabis geen trigger is voor COPD.
Het behandelen van neuropathische pijn (chronische zenuwpijn) met cannabis blijkt effectief, aldus deze wetenschappelijke review. Volgens de auteurs biedt wiet zelfs een “levensveranderend alternatief” voor conventionele geneesmiddelen!
Israëlische onderzoekers testten medicinale cannabis bij migraine patiënten en die zijn in meerderheid positief over het aantal aanvallen (daalt) en de heftigheid daarvan.
Uit een nieuwe studie blijkt dat cannabis vaak wordt gebruikt door patiënten met tinnitus, waarbij de meeste mensen stellig beweren dat het hun symptomen helpt verlichten.
Uit deze wetenschappelijke review blijkt dat wietolie bij de behandeling van huidwonden niet alleen schade beperkt en voor beter herstel zorgt, maar ook dat dit met minder pijn gepaard gaat dan bij reguliere therapieën.
De in cannabis voorkomende cannabinoïden THC, CBD en CBG vertonen volgens deze internationale studie ‘veelbelovende potentie als anti-kankermiddelen via verschillende mechanismen’.
Veel mensen krijgen in de herfst te maken met klachten die lijken op hooikoorts. Herkenbaar? Ontdek hier hoe wiet helpt bij deze en andere allergieën.
Uit acht jaar wetenschappelijk onderzoek met Alzheimer patiënten blijkt dat matige tot ernstige agitatie - een van de meest schrijnende symptomen van Alzheimer dementie - flink vermindert door gebruik van (synthetische) cannabis.
Finse onderzoekers stellen vast dat cannabis net zo goed werkt voor chronische pijnpatiënten als opioïden, maar wiet geeft daarbij ook nog eens betere slaap, focus en emotioneel welzijn.
Uit deze studie blijkt dat langdurig medicinaal cannabisgebruik geen negatieve veranderingen in hersenfuncties met betrekking tot geheugen, beloning of zelfcontrole veroorzaakt. Oftewel: mediwiet is volkomen veilig voor je brein!
Het eerste onderzoek waarin cannabis wordt vergeleken met slaapmiddelen op recept (PSA's) en vrij verkrijgbare slaapmiddelen (OTC) valt duidelijk in het voordeel van wiet uit. Lees hier hoe & waarom dat zo werkt.
Onderzoekers stellen vast dat de positieve effecten van medicinaal cannabisgebruik op de levenskwaliteit heel snel beginnen: minder pijn, beter sociaal functioneren én een beter emotioneel welzijn.
Onderzoek van de Universiteit van New Mexico wijst uit: 94 procent(!) van de migraine patiënten heeft baat bij medicinale cannabis tegen de pijn.
CBD blijkt een zeer krachtig antidepressivum. Het is in sommige gevallen effectiever dan antidepressiva en ook nog eens vrij van bijwerkingen. Lees hier hoe dat zit.
"CBG zou een nieuwe optie kunnen zijn voor het verminderen van stress en angst bij gezonde volwassenen”, stellen onderzoekers die een klinische proef deden met deze cananbinoïde 'cannabigerol'.
In dit uitgebreide artikel zet Mediwietsite alle relevante wetenschappelijke informatie op een rij over het behandelen van de symptomen van ADHD met cannabis.
In Nederland lijden een half miljoen vrouwen onder de pijnlijke ontstekingsziekte endometriose. Uit onderzoek blijkt dat cannabis bij veel mensen zorgt voor verlichting van de symptomen.
Prof. Cristina Sánchez bestudeert het effect van cannabis in de oncologie. Ze analyseerde verschillende studies om te zien of je wietolie kunt combineren met chemo- en immunotherapie en andere anti-kankerbehandelingen.
Honderden Nederlandse Parkinson patiënten zijn ondervraagd over het gebruik van natuurlijke middelen als koffie, kurkuma en cannabis bij hun behandeling. Wat is de stand van zaken: kan wiet helpen?
Cannabidiol (CBD) heeft een positieve invloed op de symptomen van Autisme Spectrum Stoornis (ASS, autisme). Dit blijkt uit onderzoek op knaagdieren met de aandoening.
Brits onderzoek toont aan dat de kwaliteit van leven van patiënten met angsten en chronische pijn flink verbetert door cannabis met een hoog THC-gehalte (20%).
Essentiële tremor is een aandoening die vooral de kwaliteit van leven aantast. Wetenschappers in de VS ontdekten dat de synthetische cannabinoïde WIN55,212-2 in staat is om die onvrijwillige trillingen aan te pakken.
Eén op de tien mensen krijgt in het leven last van angst, maar uit dit kleinschalige Amerikaanse onderzoek blijkt dat het gebruik van een full-spectrum CBD-olie hier een goed medicijn voor is. Bovendien verbetert CBD ook de cognitie (het leervermogen).
Anorexia en andere eetstoornissen worden veroorzaakt door een slecht functionerend systeem in onze hersenen. Door dit gebied te stimuleren met de cannabinoïden uit cannabis, worden de ziekten bij de oorzaak aangepakt.
Gedeeld Italiaans en Canadees onderzoek toont aan dat enkele minder bekende cannabinoïden veelbelovend zijn in de strijd tegen (bloed)kanker.
Studie: de meerderheid van patiënten met musculoskeletale pijn (MSK) geeft aan dat cannabis beter werkt dan traditionele pijnmedicatie.
