De bijwerkingen van cannabis: welke zijn dat en wat kun je doen?

Er is voldoende bewijs dat aantoont dat cannabis kan helpen bij verschillende medische aandoeningen. Zoals alles dat je in je lichaam stopt, kan echter ook wiet bijwerkingen hebben. Soms zijn deze gewenst, soms niet. Welke effecten kun je zoal ervaren en wat kun je er eventueel tegen doen? 

Matiging is de sleutel

Zoals met veel dingen in het leven, is matiging de sleutel. Eén ding dat cannabis zo uniek maakt, is de bifasische aard. Dit betekent dat lage en hoge doses tegengestelde effecten kunnen hebben. Het roken van een kleine hoeveelheid wiet kan het gewenste resultaat opleveren, terwijl het consumeren van een grotere hoeveelheid bij sommigen ongewenste bijwerkingen kan veroorzaken.

Wat zijn ongewenste bijwerkingen van cannabis?

Over welke bijwerkingen hebben we het dan? Ongewenste bijwerkingen van cannabis kunnen in ernst variëren van licht ongemakkelijk tot zeldzame gevallen die mogelijk medische hulp vereisen. In dit artikel vind je een uitgebreide lijst van deze bijwerkingen. Ook tref je tips aan om elk symptoom te verlichten en zoveel mogelijk te voorkomen.

Gebruik de tips om beter geïnformeerde beslissingen te nemen over je cannabisgebruik en aarzel niet om contact op te nemen met een deskundige als je vragen hebt over de invloed van cannabis op jou persoonlijk.

De psychoactieve cannabinoïde THC is verantwoordelijk voor de meeste bijwerkingen… [beeld: 271 EAK MOTO/Shutterstock]

Vaak voorkomende bijwerkingen van THC

De bijwerkingen die het vaakst door cannabisgebruikers worden gemeld, zijn over het algemeen mild qua ernst. We gaan op elk van deze ook wat dieper in.

• Angst/paranoia

• Hoesten/slijm/bronchitis

• Duizeligheid

• Slaperigheid/vermoeidheid

• Droge mond

• Verminderde coördinatie en cognitief functioneren

• Verhoogde eetlust – de beroemde vreetkick of ‘de munchies’

• Misselijkheid

• Rode ogen

• Haperend kortetermijngeheugen

Angst/paranoia

Angst en paranoia zijn twee typische kenmerken van negatieve cannabisbijwerkingen. Voor sommigen zijn deze symptomen mild maar in het geval van kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals mensen met bepaalde psychische stoornissen, kunnen ze drastische gevolgen hebben. 

Hoest/slijm/bronchitis

Hoesten en slijm geassocieerd met cannabisgebruik is meestal het resultaat van inhalatiemethoden zoals roken en vapen. Hoewel er geen doorslaggevend verband is gevonden tussen het roken van cannabis en longkanker, kan het net als tabaksrook de longen beschadigen. 

Duizeligheid

Hoewel het niet gevaarlijk is, kan het gevoel van duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd veroorzaakt door het gebruik van cannabis zorgwekkend zijn. Dit effect wordt veroorzaakt door een plotselinge daling van de bloeddruk en duurt meestal maar een paar seconden. 

Slaperigheid/vermoeidheid

Een andere vaak gemelde bijwerking van cannabisgebruik is slaperigheid. Gebruikers die slaperigheid ervaren bij het gebruik van mediwiet, zouden op zoek naar een meer energieke soort kunnen gaan, bijvoorbeeld eentje met veel limoneen en pineen. 

Je kunt ook even een korte powernap nemen. Mocht je niet de ruimte hebben om een dutje te doen, neem dan kleine hoeveelheden cafeïne om je slaperigheid tegen te gaan.

Droge mond

Een droge mond, ook wel ‘cotton mouth’ genoemd, treedt op als cannabinoïden zich aan de speekselklieren in de mond binden. Dit zorgt ervoor dat de klieren stoppen met het ontvangen van berichten van het parasympathische zenuwstelsel die hen instrueren om speeksel te produceren. Dit resulteert in een verminderde speekselproductie. 

Je kunt van alles doen om een droge mond te behandelen. Denk aan water drinken, op ijschips kauwen, kauwgom kauwen en er zijn zelfs speciale zuigtabletten die zijn ontworpen om een droge mond te bestrijden. Vermijd gelijktijdig gebruik van alcohol of tabak, omdat deze eveneens een droge mond kunnen veroorzaken. Dranken met een hoog gehalte aan tannines, zoals wijn, kunnen ook de mond uitdrogen.

Vapen (verdampen/vaporizen) kan – in tegenstelling tot het roken van cannabis – helpen om een droge mond te verminderen.

Verminderde coördinatie en cognitieve functie

Sommige cannabisgebruikers kunnen verminderd reactievermogen of slaperigheid ervaren na het roken van cannabis. Daarom mag je nooit roken en autorijden. Het reactievermogen is afhankelijk van verschillende factoren.

Eén daarvan is je dopaminegehalte. Dopamine speelt een cruciale rol bij vrijwillige beweging. Als je te veel of te weinig dopamine hebt, kan dit cognitieve stoornissen veroorzaken. Aangenomen wordt dat dit een van de redenen is waarom cannabisgebruikers cognitieve stoornissen kunnen ervaren, zoals een vertraagd reactievermogen. Lichaamsbeweging is een manier waarop je je lichaam meer dopamine kunt laten produceren. 

Hoewel de gevoeligheid voor cannabis van persoon tot persoon enorm kan variëren, wordt aangenomen dat cognitieve disfunctie grotendeels dosisafhankelijk is. Onderzoek suggereert dat ‘zeer zwaar gebruik’ van cannabis in verband wordt gebracht met een afname van cognitieve prestaties. Je kunt deze bijwerking reguleren door simpelweg je dosis in de gaten te houden.

Of je kiest voor microdosering. Hierbij consumeer je in de loop van de tijd zeer kleine hoeveelheden cannabis. 

Verhoogde eetlust – de beroemde vreetkick

Een van de meer algemeen beschreven bijwerkingen van cannabis is een staat van intense honger oftewel the munchies. In goed Nederlands: de beroemde vreetkick. Je kunt een paar dingen doen om een vreetkick tegen te gaan:

Van bepaalde cannabinoïden wordt gedacht dat ze eetlustonderdrukkende eigenschappen hebben. Een cannabinoïde die zo’n effect kan hebben, is tetrahydrocannabivarin (THCV), maar hier wordt nog onderzoek naar gedaan.

CBD-rijke soorten kunnen eveneens de eetlust verminderen, aangezien CBD zich enigszins aan de CB1-receptoren van het lichaam bindt. Hiervan wordt aangenomen dat ze de eetlust en verzadiging moduleren. CBD en THCV werken als antagonisten op CB1. Hierdoor wordt verdere binding hieraan geblokkeerd. Dit zou in theorie het vermogen van de CB1-receptor om de eetlust te stimuleren kunnen verminderen. 

Hoewel de verleiding sterk kan zijn, kunnen zoute en zoete voedingsmiddelen de munchies juist verergeren in plaats van verlichten. “Zoete en zoute voedingsmiddelen en dranken zijn ongelooflijk verslavend”, zegt Kristin Kirkpatrick van de Amerikaanse Cleveland Clinic .

“Ze activeren de afgifte van dopamine. Dit is een chemische stof in de hersenen die ons motiveert om lonend gedrag te vertonen.” Naarmate onze tolerantie voor dit soort voedsel toeneemt, zullen we uiteindelijk meer eten nodig hebben om aan de drang te voldoen. Hierdoor ontstaat een verslaving.

Met andere woorden: het eten van zoet en hartig voedsel voelt zó goed dat het onvermijdelijk een cyclus op gang brengt waarin je niet anders kunt dan hunkeren naar nóg meer zoet en hartig voedsel. Veel THC-gebruikers beamen dit effect.

Misselijkheid

Hoewel THC algemeen wordt aanvaard als een effectieve regelaar van misselijkheid en braken bij aandoeningen zoals kanker en hiv/aids, kan het bij hogere doses soms dezelfde symptomen veroorzaken. Dit wordt verklaard door het bifasische effect, waarbij verschillende doses van dezelfde werkzame stof tegengestelde effecten kunnen veroorzaken.

De beste manier om deze onaangename bijwerking te voorkomen, is door laag te beginnen en langzaam te verhogen. Gebruik altijd de kleinst mogelijke hoeveelheid cannabis om het gewenste effect te bereiken. 

Rode/droge/jeukende ogen

Het meest veelbetekenende teken dat iemand onlangs cannabis heeft gebruikt, zijn de gevreesde rode/droge ogen. Cannabis kan als een natuurlijke vaatverwijder werken. De bloeddruk daalt dan doordat haarvaten en bloedvaten verwijden. Deze verwijding verhoogt de bloedtoevoer naar het gebied dat roodheid veroorzaakt.

Je kunt natuurlijk oogdruppels gebruiken om ongemak of uitdroging te minimaliseren. Denk er ook aan dat je veel water drinkt om voor voldoende hydratatie te zorgen en om het vocht in de ogen te helpen herstellen. Vasoconstrictors zijn verbindingen die bloedvaten vernauwen. Deze kunnen eveneens helpen om roodheid van de ogen te verminderen.

Kortetermijngeheugen-verlies

Herinneringsstoornissen en kortetermijngeheugen-verlies zijn veelvoorkomende bijwerkingen van cannabis. Ze treden met name op bij het gebruik van THC. Deze effecten zijn echter van korte duur. Gebruikers ervaren een vermindering van het geheugenverlies na een periode van onthouding van cannabinoïden.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het onwaarschijnlijk dat een enkele dosis THC blijvende effecten heeft op de geheugenfunctie. Een team van onderzoekers ontdekte dat het toedienen van THC het episodisch geheugen en de verbale herinnering gedurende twee uur na orale toediening verminderde. Het episodisch geheugen is het geheugen voor persoonlijke gebeurtenissen. Deze effecten waren 24 of 48 uur later niet meer aanwezig. 

CBD kan helpen bij het beschermen van door THC veroorzaakte kortetermijngeheugen-verlies. Als zodanig kan het helpen eventuele negatieve cognitieve effecten op het geheugen om te keren.

Aan veruit de meeste ongewenste effecten van cannabis kan vrij eenvoudig een einde gemaakt worden. Troost je sowieso met de gedacht dat er nog nooit iemand is doodgegaan aan een ‘overdosis wiet’. [beeld: Taras Valerievich/Shutterstock]

Ernstige en minder vaak voorkomende bijwerkingen van THC

De volgende ernstige en minder vaak voorkomende bijwerkingen van THC kunnen variëren van licht ongemakkelijk tot bijwerkingen die serieuze medische aandacht vereisen. Hoewel de laatste vrij zeldzaam zijn, moet je altijd voorzichtig zijn bij het consumeren van cannabis. Ook deze bijwerkingen leggen we even uit.

• Cannabinoïde hyperemesis-syndroom

• Afhankelijkheid

• Erectiestoornissen

• Verhoogde hartslag (tachycardie)

• Langdurige cognitieve stoornissen

• Psychose

Cannabinoïde hyperemesis-syndroom

Een kleine subgroep van zware cannabisgebruikers lijdt aan het cannabinoïde hyperemesis-syndroom (CHS). Bij deze mensen veroorzaakt cannabisconsumptie terugkerende episodes van ernstige misselijkheid en cyclisch braken. Dit kan soms dagen of weken aanhouden. CHS kan zonder waarschuwing na jaren of zelfs decennia van cannabisgebruik optreden en de enige behandeling is stoppen met cannabisgebruik.

Hoewel het duidelijk is dat chronisch cannabisgebruik het syndroom veroorzaakt, begrijpen onderzoekers het mechanisme erachter nog niet volledig. Sommige wetenschappers geloven dat CHS het resultaat is van ontregeling of onbalans in het endocannabinoïde systeem.

Afhankelijkheid

De meerderheid van de mensen die cannabis gebruiken raakt niet verslaafd. Toch kunnen sommigen een zogenoemde cannabisgebruiksstoornis ontwikkelen. Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer één op de tien cannabisgebruikers een fysieke, psychologische en/of sociale afhankelijkheid zal ontwikkelen.

Hoewel sommige verslaafde cannabisgebruikers na het staken van het gebruik symptomen als verminderde eetlust, hoofdpijn, prikkelbaarheid, slapeloosheid en buikpijn zullen ervaren, is het ontwenningsproces over het algemeen veel milder dan bij andere verslavende middelen.

Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een stoornis in het gebruik van cannabis. Zo kunnen een familiegeschiedenis van verslaving, psychische aandoeningen zoals depressie en angst en gebruik door adolescenten eraan ten grondslag liggen.

Erectiestoornissen

Terwijl de gangbare gedachte stelt dat cannabisgebruik erectiestoornissen kan veroorzaken, is er geen definitief bewijs dat deze bewering te ondersteunt. Sommige proefpersonen in onderzoeken meldden een verbeterde erectiele functie door cannabisgebruik, terwijl anderen het tegenovergestelde ervaren. Een studie toonde aan dat de invloed van cannabis op seksueel gedrag over de hele linie dosisafhankelijk bleek te zijn.

Verhoogde hartslag (tachycardie)

Sommige cannabisgebruikers kunnen een verhoogde of onregelmatige hartslag (tachycardie) ervaren, vooral als ze cannabis consumeren die THC bevat. Deze snelle hartslag begint vaak binnen een paar minuten na het inhaleren van cannabis, met een piek na 30 minuten. Effecten kunnen 90 minuten of langer aanhouden.

Je kunt het risico op tachycardie minimaliseren door het gelijktijdig gebruik van cafeïne en cannabis te vermijden. Goed gehydrateerd blijven, helpt eveneens. Houd tevens je dosis THC laag.

Het eerste dat je moet doen als je tachycardie ervaart, is diep ademhalen. Onthoud dat cannabis veilig is om te gebruiken en dat er nooit sterfgevallen zijn gemeld die uitsluitend aan cannabisgebruik zijn toegeschreven.

Je kunt verschillende technieken gebruiken om tachycardie te behandelen. Deze omvatten het nemen van een verfrissend drankje, het consumeren van CBD, het gebruik van ademhalingstechnieken vanuit je middenrif, het beoefenen van yoga of het nemen van een koude douche. Matige lichaamsbeweging kan ook helpen.

Extreme gevallen kunnen tot hartritmestoornissen leiden en vereisen gespecialiseerde zorg. Dit kunnen antiaritmica zijn die intraveneus in een ziekenhuis worden toegediend.

Langdurige cognitieve stoornissen

Gebleken is dat regelmatig cannabisgebruik onder adolescenten blijvende effecten heeft op de cognitieve functie en de ontwikkeling van de hersenen. Uit onderzoek is gebleken dat tieners die regelmatig cannabis gebruiken een verminderde geheugenfunctie, aandacht en leervermogen hebben.

Bovendien treden veranderingen in de structuur van de hersenen op. Deze veranderingen in grijze massa kunnen tot een hoger risico op psychische aandoeningen leiden zoals schizofrenie, evenals een verhoogd risico op ander drugsgebruik.

Getriggerde/geïnduceerde psychose

De meest extreme negatieve bijwerking die bij cannabisgebruik kan optreden, is geïnduceerde psychose of de manifestatie van psychotisch-achtige symptomen.

Als je in het verleden psychotische symptomen hebt gehad, is het absoluut noodzakelijk om met een arts te praten, bij voorkeur een psychiater met ervaring in het aanbevelen van cannabis, voordat je überhaupt wiet probeert.

Je kunt de kans op geïnduceerde psychose verkleinen door voor cannabissoorten met veel CBD en weinig THC te kiezen. Als je psychotische symptomen ervaart, kun je proberen deze te verlichten door CBD te nemen.  Voor een snel resultaat raden we een verdamper, inhalator of concentraat aan.

Als je met iemand anders samen bent, kun je diegene vragen de situatie te beoordelen en/of mee te gaan als je medische hulp besluit te zoeken. Naar alle waarschijnlijkheid betekent een bezoek aan de eerste hulp dat je in een veilige ruimte wordt geplaatst totdat de bedwelmende effecten afnemen en je je beter voelt. Mogelijk krijg je medicijnen zoals bijvoorbeeld antihistaminica, antipsychotica (haloperidol) en anxiolytica diazepam en lorazepam.

Gelukkig is er een aantal eenvoudige tips en trucs om je – over het algemeen – snel van de ongewenste bijwerkingen van cannabis af te helpen… [foto: fukume/Shutterstock]

Hoe verminder je de bijwerkingen van cannabis?

Hoewel relatief klein en zeker niet levensbedreigend, kunnen sommige bijwerkingen van cannabis behoorlijk ongemakkelijk zijn. Gelukkig zijn er veel dingen die je kunt doen om deze bijwerkingen te verminderen, waaronder:

1. Vermijd gelijktijdig gebruik met stimulerende middelen zoals alcohol, cafeïne en nicotine. Dit kan namelijk de negatieve bijwerkingen van cannabis op een aantal manieren verergeren. Zo kunnen kleine hoeveelheden alcohol de hoeveelheid THC in het bloed aanzienlijk verhogen.

2. Kies voor soorten die rijk zijn aan CBD of die complementaire terpeenprofielen hebben.

3. Consumeer CBD, omdat dit mogelijk de negatieve effecten van THC kan verminderen.

4. Beweeg! Je zult merken dat een wandeling helpt. Anderen vinden yoga rustgevend. Dans is ook een optie. Je kunt ook voor een koude douche kiezen. Kies hoe dan ook een fysieke activiteit en ga ermee aan de slag.

5. Veel mensen melden dat het kauwen op zwarte peperkorrels de angstige gevoelens die met te high zijn gepaard gaan, kan verminderen. Dit komt omdat zwarte peperkorrels terpenen bevatten zoals myrceen en β-caryofylleen, die mogelijk kunnen helpen bij het aanpakken van bijwerkingen van het ECS. Je zou ook verse limonade kunnen maken. Citrus en de terpeen limoneen zouden namelijk vergelijkbare effecten hebben. De suiker in de limonade kan ook sommige oorzaken van angst helpen voorkomen. 

6. Adem! Je kunt een verscheidenheid aan diepe ademhalingsoefeningen vanuit je middenrif gebruiken om het ongemak van racende of angstige gedachten te verlichten.

7. Luister naar opbeurende of kalmerende muziek.

[openingsfoto: Canna Obscura/Shutterstock]