Cannabis-legende • In memoriam Dr. Lester Grinspoon (1928-2020)

Een reus is heen gegaan. Op 25 juni, een dag na zijn 92e verjaardag, overleed Dr. Lester Grinspoon, de Harvard psychiater die uitgroeide tot een van de invloedrijkste stemmen in het debat over cannabis in de VS en daarbuiten. ‘Hoe oud hij ook werd, zijn vrije geest en levensvreugde werden nooit minder.’

Levenslang op Harvard University

Lester Grinspoon wordt op 24 juni 1928 geboren in Newton, Massachusetts, als zoon van een Russisch joods echtpaar. Hij is een uitstekende student en studeert af aan de Tufts University en aan de prestigieuze Harvard Medical School, waar hij tot het einde van zijn professionele leven aan verbonden zal blijven.

Een van zijn professoren op Harvard organiseert regelmatig diners, waar op vrijdagavond zo’n dertig professoren en docenten van alle faculteiten aanschuiven. Tijdens een van die diners in 1965 is de oorlog in Vietnam het gespreksonderwerp. Alle aanwezigen op twee na blijken voorstander van die oorlog. Alleen Lester Grinspoon en de sterrenkundige Carl Sagan zijn tegen. Die avond begint een levenslange vriendschap tussen de beide wetenschappers.

Er is maar één ding dat Lester irriteert: zijn vriend Carl blijkt regelmatig cannabis te roken. Als medicus weet Lester zeker dat dit erg slecht voor hem is en dat hij er onmiddellijk mee zou moeten stoppen. En hij ziet meer mensen zoals Carl Sagan: intelligent, jong, succesvol én cannabisliefhebber.

Het verboden medicijn cannabis

In 1967 besluit Grinspoon een boek te gaan schrijven over deze schadelijke drug, die zoveel jonge mensen in haar greep heeft. Jaren later schrijft hij, in het voorwoord van ‘Marihuana: The Forbidden Medicine’:

‘Toen ik in 1967 marihuana begon te bestuderen, twijfelde ik er niet aan dat het een zeer schadelijke drug was die helaas werd gebruikt door steeds meer dwaze jonge mensen, die niet wilden luisteren of de waarschuwingen over de gevaren ervan niet konden geloven of begrijpen. Mijn doel was om de aard en de mate van die gevaren wetenschappelijk te definiëren. In de volgende drie jaar, toen ik de wetenschappelijke, medische en lekenliteratuur las, begonnen mijn opvattingen te veranderen. Ik begon te begrijpen dat ik, zoals zoveel mensen in dit land, gehersenspoeld was.’

Het is zijn vriend Carl Sagan, die Grinspoon tijdens zijn research overtuigt dat cannabis veel minder eng en gevaarlijk is dan hij denkt. In een prachtig interview dat David Bienenstock in 2013 met Lester Grinspoon maakte, vertelt Grinspoon hoe het destijds is gegaan. Altijd als hij probeerde om Carl te overtuigen te stoppen met cannabis ‘zwaaide hij de joint voor me op en neer en zei: oh Lester, neem toch een hijs, het doet geen pijn en je zal het geweldig vinden’.

Grinspoon schrijft in 1971 een cannabis bestseller

Het zou nog een paar jaar duren voordat Lester inderdaad zijn eerste hijs neemt. In 1971 verschijnt bij Harvard University Press het resultaat van drie jaar onderzoek: ‘Marihuana Reconsidered’ (cannabis heroverwogen). Tot op de dag van vandaag misschien wel het beste en meest overtuigende boek dat ooit over cannabis en de redeloze strijd tegen de plant is geschreven. Marihuana Reconsidered wordt meteen een bestseller en blijft een klassieker.

In het hoofdstuk waarin Grinspoon de literatuur over de cannabis roes behandelt, neemt hij de getuigenis op van een “Mr. X” op, die hij als volgt introduceert:

‘Mr. X is een professor aan een van Amerika’s topuniversiteiten, hoofd van een organisatie die belangrijke nieuwe onderzoeksresultaten produceert, en wordt algemeen erkend als een van de leiders in zijn vakgebied. X heeft les gegeven aan vrijwel elke grote Amerikaanse universiteit en zijn wetenschappelijke en populaire boeken zijn bestsellers in hun soort. Zijn productiviteit is de afgelopen tien jaar gestaag toegenomen. Hij heeft vele prijzen gewonnen die zijn uitgereikt door de overheid, universiteiten en particuliere organisaties, is gelukkig getrouwd, heeft een vrouw en kinderen en vraagt dat zijn anonimiteit wordt gerespecteerd.’

De racistische en antisemitische Nixon haat Grinspoon. Op een van de beruchte Nixon tapes is te horen hoe de president kwaad uitroept dat ‘elke klootzak die wiet wil legaliseren Joods is’

Pas drie jaar na de dood van Carl Sagan onthult Grinspoon dat het Sagan was die schuil ging achter het pseudoniem ‘Mr. X’. De invloed van ‘Marihuana Reconsidered’ is moeilijk te overschatten. Een zo gedegen, zo goed gedocumenteerd en zo overtuigend boek, geschreven door een Harvard psychiater en gepubliceerd door de uitgeverij van die prestigieuze universiteit: dat kan niemand zo maar van tafel vegen.

Iemand die dat goed begrijpt is de Amerikaanse president Richard Nixon, die een paar maanden na de publicatie van het boek de War on Drugs lanceert. De racistische en antisemitische Nixon haat Grinspoon. Op een van de beruchte Nixon tapes is te horen hoe de president kwaad uitroept dat ‘elke klootzak die wiet wil legaliseren Joods is’.

Debat over legalisering

Grinspoon groeit uit tot een van de meest gezaghebbende stemmen in het debat over legalisering. Regelmatig treedt hij op als getuige-deskundige in rechtszaken, met die tegen John Lennon als bekendste voorbeeld. Voor zijn carrière op Harvard doen Grinspoon’s boek, zijn bekendheid en zijn eerlijkheid minder goed. In 1973 vertelt hij in een tv-interview dat hij in het verleden cannabis heeft gebruikt en dat nog steeds doet. Twee jaar later weigert Harvard hem te benoemen tot professor. Tot aan zijn pensionering zal hij universitair docent, associate professor, blijven.

In de jaren tachtig werkt Grinspoon intensief samen met NORML, de eerste landelijke Amerikaanse organisatie voor legalisering van cannabis. In 1993 verschijnt ‘Marihuana: The Forbidden Medicine’, dat hij samen met James Bakalar schrijft. Het boek is veel dunner dan Marihuana Reconsidered, maar minstens zo indrukwekkend. In nog geen 180 pagina’s wordt de geschiedenis van cannabis als medicijn geschetst, waarna getuigenissen volgen van patiënten die baat hebben bij cannabis, gegroepeerd rond elf ziektes en aandoeningen.

De twee boeken waarmee Lester Grinspoon zijn naam vestigde in en buiten de cannabiswereld

Grinspoons zoon krijgt mediwiet tegen leukemie

In de bladzijden over gebruik van cannabis bij kanker, om de bijwerkingen van chemotherapie tegen te gaan, schrijft Grinspoon over een van zijn eigen kinderen, Danny, die aan leukemie lijdt. Het is zijn vrouw Betsy die besluit om Danny, dan veertien jaar oud, voorafgaand aan de chemotherapie wat pure cannabis te laten roken. Vader Lester is er nota bene op tegen. Maar zijn verzet smelt weg als hij het resultaat ziet bij hun zoon:

‘Mijn verbazing maakte plaats voor opluchting toen ik zag hoe goed Danny zich voelde. Hij protesteerde niet toen hij het medicijn kreeg, en we waren allemaal heel blij dat hij niet misselijk werd en niet hoefde over te geven. Op weg naar huis vroeg hij zijn moeder of hij kon stoppen voor een broodje, en toen hij thuiskwam, begon hij zijn gebruikelijke bezigheden in plaats van meteen naar bed te gaan. We konden het nauwelijks geloven.’

NORML

Het boek bevat tientallen van dit soort verhalen, uit het leven gegrepen, ontroerend en zonder opsmuk opgeschreven. Wat Marihuana Reconsidered deed voor de legaliseringsbeweging in de VS, doet The Forbidden Medicine voor de medicinale cannabis beweging. Beide boeken geven legitimiteit, bekendheid en wetenschappelijke onderbouwing aan de activisten en patiënten die voor hun rechten vechten. Keith Stroup, die in 1970 NORML oprichtte, zei in een reactie op Grinspoon’s overlijden:

‘Hoewel er andere medische en volksgezondheidsexperts zijn geweest die een actieve rol hebben gespeeld om de volledige legalisering van cannabis te bevorderen, was Dr. Lester Grinspoon de eerste die er op stond dat we onze cannabiswetten moeten baseren op legitieme wetenschap. Hij heeft het voor ons mogelijk gemaakt om een geïnformeerd openbaar beleidsdebat te houden en dat heeft geleid tot de nog steeds groeiende lijst van staten die het verantwoord gebruik van cannabis legaliseren.’

Vrije geest en levensgenieter

Lester Grinspoon ontving een aantal prijzen voor zijn baanbrekende werk, waaronder de Lindesmith Award (1990) en de Cannabis Culture Award (2012). Op de dag na zijn 92e verjaardag overleed hij, thuis, in de armen van zijn vrouw Betsy. Bij de begrafenis schetste hun zoon Peter Grinspoon een prachtig beeld van zijn vader, als vrije geest en levensgenieter:

‘Over zijn elektrische scooter. Mijn vader was absoluut een waaghals. Als er ‘s zomers een orkaanwaarschuwing was op Cape Cod en iedereen ramen dichtspijkerde en een veilig heenkomen zocht, rende mijn vader altijd naar zijn zeilboot, riep “Hé, dat worden geweldige winden”, pakte degene van ons die de pech had het dichtst bij hem te zijn, en ging met de zeilboot de oceaan op.

Stel je nu het beeld voor van een enigszins ongeremde 92-jarige psychiater die met zo’n 65 kilometer per uur door de gangen van een woongemeenschap voor ouderen vliegt, terwijl hij een spoor van cannabisrook en getraumatiseerde tachtig-plussers achter zich laat. Het was een waar schouwspel. Hij dacht dat hij Evil Knievel was. Hoe oud hij ook werd, zijn vrije geest en levensvreugde werden nooit minder.’

Levenslessen van Lester (volgens zijn zoon Peter)

Lester Grinspoon bezocht Nederland meerdere keren. Gevraagd naar de indruk die ons land op zijn vader maakte, zei zijn zoon Peter tegen Mediwietsite: ‘Mijn vader keurde het drugsbeleid van Nederland goed in die zin dat ze besloten hadden om drugs meer als een kwestie van volksgezondheid dan als een kwestie van wetshandhaving te benaderen, en ze waren innovatief in decriminalisering en regulering in plaats van politie en arrestaties.’

In zijn afscheidsspeech deelde Peter Grinspoon een aantal levenslessen van zijn vader: ‘Ik wil eindigen met een paar dingen die mijn vader me heeft geleerd. Dit zijn geen adviezen of aanbevelingen:’

1) Je hebt niet echt zoveel slaap nodig, of tenminste, als je op een zekere nacht niet zoveel slaapt, is het geen probleem (dit had te maken met zijn vrijgevigheid en het altijd bereid zijn om te praten, zelfs als het drie uur ’s nachts was)

2) Geld maakt mensen niet gelukkig (en het is een verspilling van je leven om het je enige doel te maken)

3) Om uitstekend te worden in iets, moet je harder werken dan alle anderen (of in ieder geval zo hard als je kan)

4) Het is mogelijk om een ​​carrière te vinden waarin je leert, de kost verdient en tegelijkertijd mensen helpt

5) Degenen onder ons die daartoe in staat zijn, hebben de plicht om te proberen de wereld te verbeteren

6) Sommige mensen hebben meer hulp nodig dan anderen, omdat we niet allemaal met dezelfde voorrechten zijn geboren

7) De vraag of iets goed of fout is, is belangrijker dan de letter van de wet (wetten veranderen, moraliteit niet)

8) Kom op voor je principes, zelfs als die niet populair zijn (dit werkte niet zo goed op de middelbare school!)

9) Het is oké om autoriteiten niet te respecteren, tenzij die autoriteit Dr. Lester Grinspoon is

10) Als je een hengel hebt en je ziet een blauwbaars, ga er dan achteraan, ongeacht hoe bang je je familie daarbij maakt

[Bronnen:
‘Marihuana Reconsidered’ door Lester Grinspoon, Harvard University Press, 1971

‘Marihuana: The Forbidden Medicine’ door Lester Grinspoon en James B. Bakalar, Yale University Press, 1993

‘Psychiatrist Lester Grinspoon Smoked Pot with Carl Sagan—A Lot‘ door David Bienenstock, VICE, 29 oktober 2013

‘The cannabis world mourns Dr. Lester Grinspoon‘ door Jimi Devine, LA Weekly, 27 juni 2020

‘Was Harvard Prof Lester Grinspoon ‘Green Listed’ For Supporting Marijuana?‘ door James McClure, Civilized]