Tot op heden komen cannabinoïden voor medicinale en onderzoeksdoeleinden uit gekweekte cannabisplanten. Dit is echter een kostbaar proces. Het kweken, oogsten en verwerken van grote hoeveelheden wietplanten kost namelijk veel ruimte, tijd en mankracht.
Bovendien is plantmateriaal lastig te standaardiseren en doseren. Elke wietplant bevat andere concentraties werkzame stoffen. Zelfs als de cannabissoort exact hetzelfde is, zijn de hoeveelheden werkzame stoffen per plant verschillend. Ook bevat ieder onderdeel van de plant andere concentraties werkzame stoffen. Hoger gelegen wiettoppen bevatten bijvoorbeeld meer cannabinoïden dan toppen die onderaan groeien.
Ten slotte is het lastig om cannabinoïden die in hele lage concentraties voorkomen in wiet te extraheren. Er zitten ruim honderd cannabinoïden in wiet, maar de meeste in slechts hele kleine hoeveelheden. Dit maakt onderzoek doen naar de werking ervan lastig. Laat staan dat je er op grote schaal medicijnen mee kan maken.
Deze tekortkomingen vervallen door een biosynthetische productiemethode. Daarmee is het namelijk mogelijk om razendsnel cannabinoïden te vervaardigen; binnen enkele uren in plaats van enkele maanden. En het kost aanzienlijk minder ruimte en mankracht.
Het is ook mogelijk om grote hoeveelheden cannabinoïden te maken. Inclusief cannabinoïden die van nature in lage concentraties voorkomen in de plant. Bovendien is het mogelijk om de verhouding tussen alle bestanddelen naar wens aan te passen. Dit leidt tot gestandaardiseerde cannabismedicijnen met veel controle over de inhoud.
Er zijn verschillende universiteiten en partijen die proberen de medisch werkzame stoffen in de wietplant te produceren. Diverse bedrijven proberen het bijvoorbeeld via gist. Maar volgens Farmako is het lastig om via gist grootschalig te produceren. Farmako is er, naar eigen zeggen, als eerste in geslaagd om grootschalig cannabinoïden te produceren met een bacterie.
Mogelijke nadelen
Cannabinoïden uit wiet zijn puur natuur. Cannabinoïden verkregen middels genetische modificatie is dat niet. [Shutterstock/Kojin]
Mediwietsite ziet ook nadelen aan deze nieuwe methode. Ten eerste maakt de techniek gebruik van een omstreden techniek die ‘genetisch modificeren’ heet, of kortweg GM. Het resultaat, een genetisch gemodificeerd organisme (GMO) is niet puur natuur, maar door de mens beïnvloed.
Het betekent simpelweg dat de mens sleutelt aan de genetische bouwstenen van het leven. We gaan het genetische systeem dat tijdens miljarden jaren evolutie ontstond, aanpassen. Veel wetenschappers en experts vinden dat onvoldoende is onderzocht wat de gevolgen daarvan zijn.
De nieuwe bacterie van Farmako kan bijvoorbeeld onbedoelde effecten hebben op het oorspronkelijke genetische materiaal van andere organismen. De gevolgen daarvan zijn niet te voorspellen. Mogelijk ontstaat er een nieuwe ziekte of gif.
Bovendien is niet duidelijk wat de gevolgen van GM zijn op lange termijn. De techniek wordt sinds de jaren zeventig toegepast en sinds enkele jaren pas op grote schaal. Er valt dus weinig te zeggen over de gevolgen op lange termijn. Bovendien is het al eens misgegaan met een geneesmiddel. Na jaren bleek slaapmiddel Softenon het risico op mismaakte kinderen aanzienlijk te verhogen.
Hoe dat zit met cannabinoïden die worden verkregen middels een genetisch gemodificeerde bacterie uit suiker, is dus niet duidelijk.
Entourage-effect
Een ander punt is het entourage-effect. Dit houdt in dat alle cannabinoïden, maar ook terpenen in cannabis met elkaar samenwerken. Het resultaat is dat een medicijn van de hele wietplant beter werkt dan een of enkele geïsoleerde cannabinoïden. Het gaat bij de werking van cannabis om synergie; alle bestanddelen als geheel zijn krachtiger dan alle losse bestanddelen bij elkaar opgeteld.
Hoe dit precies werkt, weet de wetenschap nog niet. Het effect is wel precies wat cannabis zo bijzonder maakt en de werking zo complex. De natuur biedt ons namelijk allerlei voordelen die verpakt zitten in een plant. Wat er van al die voordelen overblijft als mensen er in een laboratorium mee gaan rommelen, is niet duidelijk.
LEES OOK: Het entourage-effect; hoe cannabinoïden samenwerkingen
Kapitaliseren van de wietmarkt
Geld speelt steeds vaker een grote rol nu farmaceutische bedrijven in toenemende mate investeren in mediwiet. [Foto: shutterstock/Adrian Today]
Volgens woordvoerder Victoria Schneider van Farmako speelt het bedrijf in op de snel groeiende vraag naar cannabinoïden voor medisch gebruik. En daarin ontgaat het Farmako niet dat de kansen enorm zijn.
In Canada is er momenteel al sprake van een markt van 30 miljard euro. Onderzoeksbureau Brightfield Group schat dat de gehele cannabismarkt, inclusief recreatief en medicinaal, groeit van 282 miljoen euro nu naar bijna 8 miljard euro in 2023. Consultant Prohibition Partners denk zelfs dat de markt in 2028 is gegroeid tot maar liefst 58 miljard euro.
Kansen grijpen in een snel groeiende, kapitaliserende markt is dus belangrijk om mee te kunnen doen. En dat is precies wat Farmako hier doet. Of dat uiteindelijk goed is voor patiënten, valt te betwijfelen. Farmaceutische bedrijven hebben namelijk weinig baat bij mensen die thuis hun eigen medicinale wietplantje kweken, terwijl dat voor velen juist een groot goed is.
Dus, is het grootschalig produceren van medicinale cannabinoïden een zegen of een vloek? De tijd zal het leren.
[Openingsfoto: Shutterstock/Choksawatdikorn]