Wanneer cannabis legaal is en in de winkel verkrijgbaar, dan daalt het aantal recepten voor opiaten als Oxycodon en neemt ook het aantal sterfgevallen door opiaatgebruik af. Twee nieuwe studies, uit Canada en uit Californië, laten zien dat legale cannabis een effectief wapen is tegen de opiaten epidemie, die vooral in de VS tienduizenden levens eist. Maar ook in Nederland gaat het om honderden vroegtijdige sterfgevallen per jaar inmiddels.
Effecten van legalisering op aantal recepten voor opiaten
Onderzoekers van de universiteit van Toronto publiceerden in het vakblad Applied Health Economics and Health Policy de resultaten van hun studie naar het effect van de legalisering van cannabis in Canada in 2018 op het aantal recepten voor opiaten en de kosten daarvan. De onderzoekers gebruikten gegevens uit de periode januari 2016 tot en met juni 2019.
In hun samenvatting schrijven de auteurs: ‘Op 17 oktober 2018 werd recreatieve cannabis legaal in Canada, waardoor de toegankelijkheid is vergroot en het stigma dat aan cannabisgebruik voor pijnbestrijding is verbonden is verminderd. Deze studie beoordeelde de totale voorschrijfvolumes van opiaten en de uitgaven aan opiaten voor en na de legalisering van cannabis.’
Minder geld naar opiaten en minder opiaten sowieso
‘De totale maandelijkse uitgaven voor opiaten werden in sterkere mate verminderd na de legalisering (267.000 Canadese dollar, versus 95.000 Canadese dollar per maand)’, aldus de onderzoekers. ‘De bevindingen waren vergelijkbaar voor particuliere behandeltrajecten; de absolute daling van het gebruik van opiaten was echter meer uitgesproken (76,9 mg versus 30,8 mg / per vergoede claim). Tijdens de periode van 42 maanden nam ook het gebruik van gabapentine en pregabaline af.’
In Canada kunnen patiënten zich particulier verzekeren of via een soort ziekenfonds. De onderzoekers vonden een duidelijk patroon. ‘De bevindingen van deze tijdreeksanalyse van 42 maanden lieten een gestage en significant consistente afname zien van de gemiddelde en mediane MED (morfine-equivalente dosis) per claim voor de publieke zorgconsumenten. Wanneer we de perioden vóór en na legalisering echter vergelijken, was de daling van de gemiddelde MED per claim ongeveer 5,4 keer groter in de periode na legalisering (22,3 mg versus 4,1 mg per claim).’
Flinke kostenbesparing voor de samenleving
Die daling gaat gepaard met een flinke kostenbesparing, constateren de onderzoekers: ‘Bovendien bedroegen de totale maandelijkse verlagingen van de opioïdenuitgaven door de publieke zorgconsumenten gemiddeld $95.000 per maand vóór oktober 2018 [toen de verkoop voor recreatief gebruik werd gelegaliseerd,] vergeleken met $267.000 per maand na de legalisatie van cannabis. Soortgelijke bevindingen werden ook waargenomen bij particulier verzekerde zorgconsumenten.’
In hun conclusie schrijven de onderzoekers: ‘De bevindingen van deze studie dragen bij aan de groeiende hoeveelheid bewijs dat een gemakkelijkere toegang tot cannabis voor pijnpatiënten het gebruik van opiaten kan verminderen en de uitgaven voor zowel publieke als particuliere geneesmiddelen-plannen gedeeltelijk kan compenseren.’
Op plekken waar (medicinale) cannabis gelegaliseerd is blijken minder recepten voor opiaten te worden voorgeschreven en dat is behalve winst voor de volksgezondheid ook winst voor de portemonnee… [foto: Eskymaks/Shutterstock]
Meer cannabiswinkels, minder opiatenslachtoffers?
De Canadese studie sluit naadloos aan op een Amerikaans onderzoek dat recent werd gepubliceerd in de British Medical Journal. Belangrijkste uitkomst: er is een duidelijk verband tussen het aantal cannabiswinkels, of dispensaries, en het aantal sterfgevallen door opiaten. De studie, geleid door de auteurs Greta Hsu en Balázs Kovács, had tot doel om te bepalen of het vestigen van meer cannabiswinkels in een gebied, en dus een gemakkelijkere toegang tot cannabis, een verschil maakte in het aantal sterfgevallen door gebruik van opiaten.
Hiertoe bestudeerde het onderzoeksteam gegevens van 812 provincies en districten in de VS en 23 staten die legale cannabiswinkels in een of andere vorm toestaan. Er werd alleen gekeken naar staten die cannabis eind 2017 in een of andere vorm hadden gelegaliseerd. De bevindingen tonen aan dat het aantal sterfgevallen door opiaten tussen 2014 en 2018 met 17 procent is afgenomen in gebieden met ten minste één dispensary. Twee dispensaries per regio leidde tot een daling van 21 procent van het aantal opiaatsterfgevallen, en bij drie winkels daalde het percentage met nog eens 8,5 procent.
Onvoorstelbare schade door medicijnen
De opiatencrisis richt onvoorstelbare schade aan in de VS; alleen al in 2018 overleden meer dan 67.000 Amerikanen door het gebruik van zwaar verslavende pijnstillers als Oxycodon en Fentanyl. Het aantal “misbruikers” wordt geschat op tien miljoen. De studie is bedoeld om ‘een beter begrip te bevorderen van de impact van cannabis legalisering op misbruik van opiaten en de gevolgen voor de volksgezondheid, zodat beleidsmakers de potentiële voordelen van het bevorderen van legalisering kunnen afwegen tegen de nadelen.’
Hoewel de cijfers uit de studie duidelijke taal spreken, zijn de onderzoekers erg voorzichtig in de beoordeling en weging van hun bevindingen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit deze passage:
‘Een hoger aantal medische en recreatieve cannabiswinkels wordt in verband gebracht met lagere opiaten-gerelateerde sterftecijfers, met name sterfgevallen als gevolg van synthetische opioïden zoals fentanyl. Hoewel de gedocumenteerde associaties niet als causaal kunnen worden beschouwd, suggereren ze een mogelijk verband tussen een verhoogde prevalentie van medicinale en recreatieve cannabiswinkels en verminderde opiaten-gerelateerde sterftecijfers. Deze studie benadrukt hoe belangrijk het is om rekening te houden met de complexe aanbodzijde van gerelateerde drugsmarkten en hoe dit het gebruik en misbruik van opiaten beïnvloedt.’
[openingsfoto: Roschetzky Photography/Shutterstock]